W dobie zwycięstwa poczty elektronicznej nad tradycyjną i maili nad odręcznie pisanymi listami zasady poprawnego konstruowania listów idą w zapomnienie. Wydawać by się bowiem mogło, że nieczęsto zdarza nam się formułować oficjalne pisma, a wiedza taka jest zbyteczna. Ale, gdy już przyjdzie taki moment, towarzyszy nam…panika. Od czego zacząć? Jaka jest kolejność? Jak zwrócić się do adresata? Na te i inne pytania znajdziecie odpowiedzi w kolejnych odcinkach poradni. Dzisiaj – zwroty grzecznościowe rozpoczynające listy.
1. Na rozruszanie, czyli trochę praktyki
Jak zatytułować list do:
ambasadora
rektora
2. Ku przestrodze, czyli teorii słów kilka
Jak czytamy w praktycznym przewodniku „Listy i pisma użytkowe. 500 gotowych wzorów”, Zbigniewa Drygalskiego i Joanny Rozmiarek, przy pisaniu listu należy wziąć pod uwagę trzy elementy, które uzależnią późniejszy wybór co do formy i stylu. Jednym z nich jest adresat (pozostałe dwa to temat i cel listu).
W listach oficjalnych stosuje się stereotypowe zwroty grzecznościowe, takie jak: Szanowny Panie lub Szanowni Państwo. Co bardzo istotne, rzeczownik państwo zachował w tym zestawieniu składnię, która łączy go z czasownikami w 3. osobie liczby mnogiej, nie w 2., jak można często usłyszeć.
A więc: Państwo zechcą, mogą – NIE: Państwo możecie, zechcecie.
Zobacz teorię
Dyskusyjne jest używanie na końcu formuły grzecznościowej wykrzyknika, który akcentuje stosunek emocjonalny do nadawcy, na który przecież nie powinien mieć korespondencji oficjalnej. Najczęściej wybiera się formę Szanowny Panie, (z przecinkiem) – to interpunkcja wzorowana na listach angielskich.
Do osób duchownych należy zwracać się : Czcigodny Księże, Wielebny Księże, Wielebna Siostro. Nauczycieli szkół średnich nazywa się zwyczajowo profesorami, natomiast pracowników uczelnianych – zgodnie z posiadanym przez nich stopniem naukowym; adwokata tytułujemy mecenasem, dziennikarza – redaktorem, do lekarza bez odpowiedniego stopnia naukowego zwracamy się: pani doktor, panie doktorze.
Tytulatura:
Jego Ekscelencja to tytuł honorowy wysokich urzędników państwowych i biskupów (ambasador, konsul generalny, konsul honorowy)
Jego Ekscelencja Jan Kowalski Ambasador, Konsul….
Jego Magnificencja – tak zwracamy się do rektora i prorektora
Rektor / Prorektor Uniwersytetu Śląskiego prof. dr hab. Jan Kowalski
Do dziekana i prodziekana zwracamy się w następujący sposób
Szanowny Pan prof. dr hab. Jan Kowalski Dziekan /Prodziekan Wydziału Filologicznego
prof. dr hab. Jan Kowalski Kierownik Katedry; Dziekan Wydziału itd.
Te tytuły umieszczamy w części nagłówkowej z prawej strony; list rozpoczynamy z lewej strony zwrotem bezpośrednim: Szanowny Panie Profesorze /Rektorze /Dziekanie
Najbardziej elegancko jest ten zwrot napisać ręcznie.
Jeśli jesteśmy uprzejmi, to nie piszemy w tym miejscu Szanowny Pan Dyrektor tylko koniecznie zwracamy się do adresata w formie : Szanowny Panie Dyrektorze, Ministrze, Naczelniku.
Do zastępcy dyrektora/naczelnika etc. piszemy tak, jakby był dyrektorem/naczelnikiem – podnosimy prestiż odbiorcy przez formę Panie Dyrektorze, Naczelniku.
3. Ćwiczenia
Jak zatytułować list do:
1. ambasadora
2. rektora
3. księdza proboszcza
4. dziekana
5. konsula honorowego
6. kardynała
7. biskupa
Zobacz odpowiedź
1. Jego Ekscelencja Jan Kowalski Ambasador
2. Jego Magnificencja Rektor / Prorektor Uniwersytetu Śląskiego prof. dr hab. Jan Kowalski
3. Czcigodny Ksiądz Proboszcz
4. Szanowny Pan prof. dr hab. JK Dziekan Wydziału
5. Jego Ekscelencja Jan Kowalski, Konsul Honorowy
6. Jego Eminencja Jan Kowalski Kardynał
7. Jego Ekscelencja Jan Kowalski Biskup
4. Słowem praktyka
Pamiętaj, że także maile służą często do wymiany oficjalnej korespondencji. W nich także obowiązuje oficjalny szyk i sznyt. Nie nadużywaj znaków interpunkcyjnych, które świadczyłyby o emocjonalnym stosunku do nadawcy; zwracaj się do niego w 3. osobie liczby mnogiej (Państwo wiedzą, Państwo znają).
Żeby nie popełnić mało oficjalnej gafy polecamy zapoznanie się z pozycjami: Drygalski Z., Rozmiarek J., Listy i pisma użytkowe. 500 gotowych wzorów, Książka i Wiedza, Warszawa 2003; oraz H. i T. Zgółkowie, Językowy savoir-vivre. Praktyczny poradnik posługiwania się polszczyzną w sytuacjach oficjalnych i towarzyskich, wydanie dowolne.
5. Do źródeł
Przy dzisiejszym odcinku skorzystaliśmy z:
Encyklopedii języka polskiego pod red. S. Urbańczyka,
Słownika współczesnego języka polskiego pod red. A. Markowskiego,
Wielkiego słownika pod red. E. Polańskiego,
Poradnika – Listy i pisma użytkowe. 500 gotowych wzorów, Z. Drygalskiego i J. Rozmiarek, wyd. w Warszawie 2003.
