Mało kto wie, że Hiszpania jest jednym z przodujących krajów europejskich w dziedzinie CSR. Zainteresowanie społeczną odpowiedzialnością biznesu pojawiło się w tu pod koniec lat 90. i było związane z umiędzynaradawianiem się hiszpańskich firm. Dziś na liście 100 najbardziej zrównoważonych organizacji na świecie są aż trzy firmy z ojczyzny Don Kichota.
Widać wyraźnie, że przedsiębiorcy hiszpańscy są coraz bardziej przekonani do tego, że sukces w biznesie osiąga się także poprzez zachowania zorientowane na otoczenie społeczne. Coraz poważniejsze stają się refleksje biznesu na temat zanieczyszczenia środowiska oraz jego konsekwencji, zarówno obecnie, jak i dla przyszłych pokoleń. Wiele firm poczuwa się do odpowiedzialności za zmiany klimatyczne i podejmuje proekologiczne działania.
CSR a wizerunek
Z roku na rok coraz bardziej docenia się również rolę, jaką CSR odgrywa przy budowie wizerunku. Jak informuje raport organizacji Forética, już 70 proc. hiszpańskich przedsiębiorstw uważa, że w przyszłości taka strategia odgrywać będzie fundamentalną rolę dla kształtowania reputacji firm. Prognozy te znajdują potwierdzenie w deklaracjach składanych przez hiszpańskie społeczeństwo. Aż 80 proc. Hiszpanów twierdzi, że preferuje produkty tych marek, które wyróżniają się społecznym zaangażowaniem. Tendencja taka dotyczy w nieco większym stopniu kobiet niż mężczyzn.
Co ciekawsze, osoby, które najbardziej interesują się zaangażowaniem społecznym biznesu to ludzie powyżej 45. roku życia. Najprawdopodobniej jest to związane ze stabilizacją zawodową i ekonomiczną osób należących do tej grupy. Produkty firm, które realizują projekty z dziedziny CSR są bowiem zwykle nieco droższe od tych, które takiej działalności nie prowadzą. Grupą najbardziej obojętną w stosunku do społecznej odpowiedzialności biznesu są osoby do 24. roku życia, co motywowane jest przeważającymi wśród młodych Hiszpanów lewicowymi sympatiami, które przekładają się na niechętny, wręcz wrogi stosunek do wszelkiej działalności wielkiego biznesu. Drugi powód to trudna aktualnie sytuacja ekonomiczna młodych ludzi w tym kraju.
Badania wskazują też, że dla Hiszpanów z całego obszaru CSR najistotniejszy jest stosunek firmy do pracowników. Akcje społeczne kierowane na zewnątrz uznają za działalność jak najbardziej pozytywną, ale traktują ją jako coś dodatkowego, nieobligatoryjnego. Aby w oczach Hiszpanów zasłużyć na miano dobrej firmy, trzeba przede wszystkim dobrze traktować swoich pracowników, nie wykorzystywać ich i przestrzegać zasad prawa pracy.
Różnorodność projektów realizowanych przez hiszpańskie firmy jest ogromna. Część z nich wiąże się z ponoszeniem dużych nakładów finansowych, ale wiele przedsięwzięć społecznie zaangażowanych to po prostu efekt realizacji ciekawego pomysłu i dobrej woli przedsiębiorców.
Uchwycenie całej różnorodności hiszpańskich idei jest niewątpliwie wyzwaniem, dlatego proponuję spojrzeć na hiszpański CSR przez pryzmat osiągnięć, jakich dokonały w tej dziedzinie trzy firmy, które zyskały już wielkie międzynarodowe uznanie. Inditex, Iberdrola i Acciona znalazły się na najnowszej liście 100 najbardziej zrównoważonych firm świata. Hiszpańskie społeczeństwo także docenia działalność tych podmiotów. W badaniach przeprowadzonych w 2008 r. znalazły się one w czołówce podmiotów postrzeganych jako najbardziej zaangażowane społecznie.
Acciona – zdejmuj krawat i ratuj Ziemię
Poszukując przykładu firmy, która stała się bohaterem globalnych zmagań o czyste środowisko, z pewnością wskazać można hiszpańską grupę Acciona, zajmującą się tworzeniem infrastruktury, inżynierią lądową i budownictwem. Firma postawiła na zrównoważony rozwój stosunkowo niedawno, bo zaledwie 3 lata temu, jednak szybko okazało się, że ten wysiłek przynosi efekty. Działalność Acciony zyskała międzynarodowe uznanie, firma otrzymała liczne nagrody za działalność CSR, przede wszystkim za swój wkład w walkę ze zmianami klimatycznymi. Acciona zdobyła m.in. prestiżowy tytuł Gold Class Sector Leader, przyznawany przez firmy PriceWaterhouseCoopers i Sustainable Asset Management. Ponadto jest podmiotem najbardziej identyfikowanym z CSR przez samych Hiszpanów.
Tym, co najbardziej wyróżnia Accionę, są jej skuteczne programy mające na celu ograniczenie negatywnych skutków działalności firmy dla środowiska naturalnego.
W budynkach firmy na całym świecie realizowane są plany prośrodowiskowe. Jednym z przykładów może być Plan Oszczędności, Nieformalnych Ubrań i Zrównoważonego Rozwoju, realizowany w okresie letnim w 2007 i 2008 r. Polegał on na utrzymywaniu klimatyzacji pomieszczeń latem na poziomie 23–24 stopni, czyli o 1–2 stopnie wyższej niż standardowo, co pozwoliło zaoszczędzić część energii elektrycznej. W ramach programu zachęcano także pracowników do noszenia do pracy mniej formalnych strojów. Wydaje się, że rezygnacja z krawata i marynarki oraz niewielkie ograniczenie korzystania z klimatyzacji nie mają większego znaczenia dla środowiska, a jednak efekty programu mówią co innego. W ciągu roku udało się zmniejszyć zużycie energii o 6 proc., a tym samym zredukować ilość dwutlenku węgla o 19,2 ton, co równoważy roczne korzystanie z energii przez 20 rodzin. Aktualnie Acciona realizuje kolejny projekt ekologiczny tego rodzaju, tym razem głównym założeniem jest ograniczenie zużycia energii i wody w budynkach firmy o 10 proc. w ciągu 2 najbliższych lat.
Nawarra zeroemisyjna
Firma wykorzystuje najnowsze, przyjazne środowisku technologie we wszystkich obszarach swojej aktywności. Za przykład można wziąć budownictwo. Acciona tworzy przyjazne dla środowiska osiedla mieszkaniowe, dbając o możliwie najbardziej czysty proces konstrukcji. Nie używa materiałów toksycznych, czy zanieczyszczających środowisko i maksymalnie ogranicza zużycie energii i zasobów wodnych. Firma pracuje też nad stworzeniem modelu konstrukcji, który wykorzystałby w najwyższym stopniu energię słoneczną. Przykładem takiej inwestycji jest siedziba Acciona Solar w Nawarrze, który jest budynkiem zeroemisyjnym. Dzięki zastosowaniu najnowocześniejszych rozwiązań, zużywa o 52 proc. energii mniej niż konwencjonalne budowle tej samej wielkości. Ponadto, aż 48 proc. całego zapotrzebowania pokrywa wykorzystując energię słoneczną. Acciona dba także o swoich pracowników na całym świecie. Aby ujednolicić standardy etyczne we wszystkich oddziałach firmy, stworzono wewnętrzny kodeks postępowania i wypracowano zbiór procedur, które mają zapewnić jego realizację. Kodeks został przetłumaczony na język angielski, polski, portugalski i francuski, by był dostępny dla wszystkich pracowników.
Inditex – nie tylko raj dla zakupoholików
Również Inditex, światowy lider przemysłu odzieżowego, właściciel takich marek jak Zara, Bershka, Massimo Dutti i Pull & Bear, Stradivarius, Oysho oraz Zara Home i Üterque, dokłada wszelkich starań, by prawie 80 tys. zatrudnionych osób odczuwało zadowolenie z warunków, w jakich pracują.
Jak pokazują badania, Hiszpanie są bardzo wyczuleni na punkcie wykorzystywania pracowników, zwłaszcza w branży spożywczej i odzieżowej. Działania Inditex na rzecz utrzymania wysokich standardów zatrudnienia znajdują odzwierciedlenie w formule wewnętrznego regulaminu, który został spisany przez kierownictwo firmy w 2001 r. Dzięki precyzji i transparencji tych norm Inditex unika problemu, typowego dla branży odzieżowej. Chodzi tu przede wszystkim o eksploatację siły roboczej w krajach rozwijających się, związaną z niskimi wynagrodzeniami, złymi warunkami pracy i nagminnym wykorzystywaniem dzieci z najbiedniejszych regionów świata. Zarzuty związane z tego rodzaju niechlubną aktywnością dotyczą nawet najbardziej luksusowych marek. W ostatnim czasie głośno jest o złym traktowaniu pracowników przez podwykonawców Prady. Inditex nie popełnia takich błędów. Aby to zapewnić, przeprowadzane są kontrole przez zespoły do tego powołane wewnątrz firmy oraz przez jednostki zewnętrzne. W zakresie kontroli firma współpracuje także z organizacjami międzynarodowymi, NGO’sami i reprezentantami władz narodowych. Firma przestrzega międzynarodowych norm pracy i ochrony środowiska określonych przez Narody Zjednoczone oraz wewnętrznych przepisów państw, w których ma swoje filie.
Wystawy krócej oświetlane
Aby sprostać wymaganiom protokołu z Kyoto, mówiącego o redukcji zanieczyszczenia atmosfery dwutlenkiem węgla, cała flota transportowa Inditexu używa, obok benzyny, paliw ekologicznych, a także korzysta z pojazdów elektrycznych.
Dzięki skróceniu czasu oświetlania wystaw swoich sklepów, oraz wprowadzeniu nowoczesnego systemu oświetleń, Inditex stopniowo ogranicza ilość zużywanej energii.
Można wyróżnić dwie płaszczyzny społecznie zaangażowanych działań Inditexu. Po pierwsze firma realizuje długoletnie strategie i programy, jak Plan Ochrony Środowiska na lata 2007–2010, którego celem jest wprowadzenie szeregu innowacyjnych rozwiązań, mających uczynić firmę bardziej przyjazną środowisku. Drugi rodzaj działalności to ta, która jest najbardziej widoczna w mediach, a mianowicie pomoc, jakiej firma udziela osobom najbardziej poszkodowanym w wyniku katastrof naturalnych. Przykładów Planów kryzysowych realizowanych przez Inditex jest wiele. W 2008 r. firma ofiarowała Czerwonemu Krzyżowi ponad 3 mln euro na pomoc humanitarną dla ofiar trzęsienia ziemi w Chinach, gdy zginęło prawie 10 tys. ludzi, w tym wiele dzieci. Inne tego typu działania podjęte przez Inditex to pomoc dla Peru w 2007 r. także w związku z trzęsieniem ziemi, czy w czasie pożarów lasów w Grecji w tym samym roku.
Iberdrola – pozytywna energia w pracy
Aspiracje wywierania trwałego, pozytywnego wpływu na otoczenie społeczne charakteryzują również Iberdrolę, która emituje najmniej dwutlenku węgla ze wszystkich firm w sektorze energetycznym.
Konsekwentna budowa wizerunku aktywnego agenta społecznego, ekonomicznego i ekologicznego spowodowały, że firma na stałe gości w światowych rankingach dotyczących CSR. Od 2006 r. znajduje się na liście najbardziej zrównoważonych firm świata. Inwestuje w nowoczesne technologie i systematycznie ogranicza negatywny wpływ na środowisko naturalne. Realizuje także Plan Strategiczny 2008–2010, zakładający wzrost zaangażowania społecznego w tych regionach świata, w których firma jest liderem energii odnawialnych. Jak mówi Adela Varela Lamigueiro z wydziału komunikacyjnego Iberdroli, firma partycypuje w licznych projektach wspierających lokalną ludność i inicjatywy technologiczne.
Firma przestrzega także najwyższych standardów pracowniczych, za co otrzymała m.in. prestiżowy certyfikat dla firm sprzyjających rozwojowi rodziny. Wyróżnienie to zdobyła dzięki swojej polityce wspierania macierzyństwa i walki z dyskryminacją ze względu na płeć. Kierownictwo Iberdroli wprowadziło możliwość elastycznych godzin pracy dla młodych matek i prawo do brania dodatkowych dni wolnych przed porodem. Iberdrola realizuje także politykę równości płci, systematycznie wzrasta w firmie liczba kobiet na stanowiskach kierowniczych, również wśród nowo przyjmowanych pracowników jest coraz więcej kobiet.
W Brazylii i Gwatemali
Iberdrola uczestniczy też w ambitnym projekcie, którego inspiratorem jest hiszpańskie Forum Reputacji Korporacyjnej „2015 – świat lepszy dla Joany”. W jego ramach Iberdrola pomaga tworzyć infrastrukturę dla wsi w Brazylii, przyczyniając się w ten sposób do redukcji głodu i biedy w tym kraju. Wciela także w życie projekt obiektu hydroenergetycznego w Gwatemali i projekt wykorzystujący energię wiatru w Meksyku.
Na terenie Hiszpanii Iberdrola realizuje aktualnie projekt edukacyjny na temat energii odnawialnych. Wszyscy chętni mogą zwiedzić supernowoczesny autobus Iberdroli, w którym obejrzą multimedialne prezentacje, wezmą udział w grach i programach interaktywnych, a także dowiedzą się, jak oszczędzać energię. Każdy otrzymuje także ekologiczne rady do aplikacji w domu i pracy oraz może sprawdzić swoją wiedzę na temat ochrony środowiska. Tylko w 2008 r. na realizację 40 projektów społecznych Iberdrola przeznaczyła 61 mln euro, angażując różne grupy społeczne, pomagając krajom rozwijającym się oraz podejmując inicjatywy z dziedziny kultury i edukacji.
Ważną rolę dla promowania idei CSR w Hiszpanii odgrywa państwo oraz Unia Europejska. Dzięki aktywnej roli tych podmiotów i inicjatywie samych przedsiębiorców CSR wpisał się na stałe w strategię firm, które deklarują, że nawet w dobie kryzysu ich społeczne zaangażowanie nie zmniejszy się, bo w trudnych czasach jest ono potrzebne bardziej niż kiedykolwiek.
Wybicia:
Badania wskazują też, że dla Hiszpanów z całego obszaru CSR najistotniejszy jest stosunek firmy do pracowników
Dzięki skróceniu czasu oświetlania wystaw swoich sklepów, oraz wprowadzeniu nowoczesnego systemu oświetleń, Inditex stopniowo ogranicza ilość zużywanej energii.
Iberdrola emituje najmniej dwutlenku węgla ze wszystkich firm w sektorze energetycznym.
Tym, co najbardziej wyróżnia Accionę, są jej skuteczne programy mające na celu ograniczenie negatywnych skutków działalności firmy dla środowiska naturalnego>
Tekst pochodzi z kwartalnika CR Navigator.
