Najważniejsza w niepodległości jest wolność i niezależność, a patriotyzm to miłość do ojczyzny, szacunek i dbanie o dobro wspólne – przyznało 75 zapytanych przez agencję Publicon studentów i absolwentów kierunków humanistyczno-społecznych. Badanie, zorganizowane w związku z tegorocznym 100-leciem odzyskania przez Polskę niepodległości, wykazało jednak – zdaniem autorów – że młodzi Polacy czują rozdźwięk między własną wizją obchodów państwowego święta a jego faktycznym celebrowaniem. „Dzień niepodległości nie jest właściwie komunikowany” – komentuje Michał Ulidis, partner w agencji Publicon.
Święto 11 listopada studenci kojarzą najczęściej z marszami, pochodami oraz pompatycznością. Zauważają też zamieszki chuliganów i kiboli oraz czują smutek. Częstym zarzutem wobec Dnia Niepodległości jest też to, że powinien jednoczyć, a nie dzielić.
Respondenci ten dzień woleliby spędzać w atmosferze radości i braku podziałów – piszą autorzy raportu. Według nich, w odpowiedziach młodych Polaków widać tendencję do odchodzenia od narracji martyrologicznej i pompatycznego rozumienia niepodległości. Obchody organizowane przez państwo odbierane są między innymi jako „nijakie, nudne, zbyt polityczne, wzbudzające agresję, patetyczne, nadęte”, z kolei te inicjowane oddolnie – dzielą zamiast łączyć, powodują też wstyd i odrazę.
Raport Publiconu porusza też kwestię postrzegania patriotyzmu. Opinie respondentów o nim są jednoznacznie negatywne – czytamy. Kojarzy się z „ksenofobią i rasizmem, tworzeniem podziałów i powierzchownością”. 17 proc. ankietowanych wskazuje problem przesłonięcia go przez tzw. „patriotyzm chuligański/kibicowski” – wynika z badania.
„Jednoznacznie kategorie państwa i patriotyzmu mogą być ważne, ale inaczej opowiedziane. Historia przecież to nie tylko mroczne karty, a nawet mroczne strony można opowiedzieć w empatyczny, dobrze zaprojektowany sposób. Nie potępiając, a zadając pytania” – komentuje Szymon Sikorski, CEO agencji Publicon.
Jego zdaniem z okazji obchodów stulecia niepodległości warto wsłuchać się w głos młodego pokolenia i zaprosić je do dialogu na temat podejścia do patriotyzmu. Zamiast powtarzać, że ma symbole narodowe „w poważaniu”, Sikorski sugeruje, by zapytać, dlaczego tak jest. „Może dlatego, że narracja nie pasuje do dzisiejszych czasów i oczekiwań?” – zastanawia się CEO Publiconu. (mp)
O badaniu:
Badanie „Patriotyzm młodych. Diagnoza” zostało przeprowadzone w pierwszej połowie lutego 2018 roku i miało charakter eksploracyjny; dominowały pytania otwarte. Respondentami było 75 studentów i absolwentów (uczelni publicznych i niepublicznych) kierunków o profilu humanistyczno-społecznym.
Zdjęcie główne: Lukas Plewnia, CC BY-SA 2.0, via flickr
