Co rok 2021 przyniesie w obszarze społecznej odpowiedzialności biznesu? Po trudnym roku 2020, w którym firmy stanęły przed wyzwaniami związanymi przede wszystkim z pandemią COVID-19, nadal liczyć się będzie m.in. zaangażowanie w problemy społeczne. Na znaczeniu zyskają także kwestie związane ze zrównoważonym inwestowaniem i z różnorodnością.
Czytaj także: Czas próby dla biznesu. CSR w 2020 roku
Najważniejsze trendy
Jak wskazuje Marzena Strzelczak, prezeska i dyrektorka generalna Forum Odpowiedzialnego Biznesu, po doświadczeniach z 2020 roku należy prognozować dalszy, jeszcze szybszy rozwój nowych technologii. „Z tego powodu Forum Odpowiedzialnego Biznesu zdecydowało o wprowadzeniu nowego projektu dotyczącego mierzenia śladu cyfrowego. Chcemy zbadać oddziaływanie firm w tym zakresie” – zapowiada ekspertka.
Strzelczak dodaje, że na znaczeniu zyskiwać będzie także zrównoważone inwestowanie, które związane jest z rewizją dyrektywy w sprawie ujawniania informacji niefinansowych. Specjalistka przywołuje informację ze strony Ministerstwa Finansów, według której celem dyrektywy jest m.in. „dostarczenie lepszej jakości danych niefinansowych dla tzw. uczestników rynku finansowego, którzy będą wkrótce obowiązkowo ujawniać informacje na temat polityki inwestycyjnej i w jakim zakresie uwzględniają dane niefinansowe, tzw. ESG/CSR w procesach podejmowania decyzji inwestycyjnych”. „Spodziewać się należy także większego zainteresowania inwestorów wskaźnikami ESG, co pokazują coraz silniejsze trendy światowe dotyczące zwiększania przejrzystości i porównywalności mierników w tym obszarze” – mówi prezeska FOB.
Na temat rewizji dyrektywy o ujawnianiu danych niefinansowych zwraca także uwagę Magdalena Andrejczuk, CSR Expert w Allegro. Zdaniem ekspertki, warto w tym przypadku odnotować połączenie dwóch ważnych organizacji związanych z raportowaniem zintegrowanym – International Integrated Reporting Council (IIRC) i Sustainability Accounting Standards Board (SASB): „Ten ruch jest dla wszystkich dbających o transparentność wyraźnym sygnałem, że raportowanie zmierza ku syntezie danych finansowych i niefinansowych, a ESG jest już oczywistym elementem w wycenie spółek”. „Takich przykładów mariaży jest więcej – pięć wiodących organizacji wyznaczających ramy i ustanawiających standardy raportowania: CDP, Climate Disclosure Standards Board (CDSB), Global Reporting Initiative (GRI) oraz wspomniane IIRC i SASB – po raz pierwszy jednym głosem zobowiązały się do wypracowania wspólnej wizji i wskazały, że ryzyka i tematy niefinansowe są równie istotne jak te związane z finansową kondycją spółki. Wtórowali im światowi liderzy podczas World Economic Forum, którzy w Białej Księdze zaproponowali nowe podejście do mierzenia kapitalizmu interesariuszy w tworzeniu zrównoważonej wartości (CSV)” – wskazuje Andrejczuk.
„Na koniec dnia i tak zawsze ktoś zapyta o pieniądze, a dokładnie o podatki. Pyta już o to GRI Tax Standard, pierwszy globalny standard dotyczący przejrzystości podatkowej. Od 2021 roku organizacje raportujące według Standardów GRI będą musiały ujawniać kluczowe informacje podatkowe. Temat podatków nie jest obcy również OECD, które przygotowuje plan będący rozwiązaniem dla wyzwań opodatkowania cyfrowych gigantów” – zauważa także Magdalena Andrejczuk.
Kwestię nowych regulacji i rekomendacji związanych m.in. z warunkami finansowania inwestycji porusza także Irena Pichola, partner i lider zespołu ds. zrównoważonego rozwoju w Polsce i Europie Środkowej w Deloitte. Pichola uważa, że będą one miały duży wpływ na działania i strategie firm: „Po raz pierwszy tak silnie wysiłki wykonywane przez rynek, zmiany polityki i plany zielonej odbudowy gospodarki mogą teraz przygotować grunt pod prawdziwe zmiany systemowe i przyczynić się do zatrzymania niekorzystnych zmian klimatu. Rok 2021 może być do tego przełomowy”.
Z innej strony specjalistka z Deloitte zauważa, że w 2021 roku CSR będzie jeszcze ściślej powiązany z przestrzeganiem globalnych celów klimatycznych i walką ze zmianami klimatu: „W działaniach firm na pewno będzie można zauważyć także odzwierciedlenie pozostałych 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju agendy ONZ oraz mocny akcent na działania wspierające pracowników i lokalne społeczności”. „Wiele tegorocznych dyskusji na temat pandemii wnioskowało, że najskuteczniejszą odpowiedzią na kryzys będzie zielona gospodarka odporna na potencjalne przyszłe zawirowania. Jednym z najważniejszych trendów w 2021 będzie z całą pewnością neutralność klimatyczna. Już w drugiej połowie 2020 roku wiele firm w Polsce i na świecie ogłosiło swoje cele związane z ograniczeniem emisji dwutlenku węgla. W tym roku coraz więcej firm zrozumie, że minimalizując swój wpływ na środowisko i edukując klientów już na etapie wyborów konsumenckich, mają do odegrania jedną z kluczowych ról w przeciwdziałaniu zmianom klimatu” – mówi Irena Pichola. „Co więcej, firmy, które w swojej długofalowej strategii zaplanują adaptację do wymogów Europejskiego Zielonego Ładu, wyjdą z kryzysu i transformacji silniejsze. Przeciwdziałanie zmianom klimatu może pobudzić ogromny potencjał innowacyjny, tworzyć nowe miejsca pracy i przyczyniać się trwałego wzrostu gospodarczego” – zaznacza ekspertka.
Również zdaniem Marzeny Strzelczak dbanie o klimat i środowisko pozostanie w centrum zainteresowań zrównoważonych i odpowiedzialnych firm. Jak dodaje do tego Magdalena Andrejczuk, „coraz większe zaangażowanie konsumentów oraz rosnąca świadomość codziennych wyborów i zakupów, wspomagane europejskimi rozwiązaniami prawnymi, zaowocują naciskiem na prośrodowiskowe, etyczne i prokonsumenckie rozwiązania produktowe i usługowe”. „Biznes nie będzie miał już wyboru w zapewnieniu zrównoważonych rozwiązań. Tych, którzy za późno zdadzą sobie z tego sprawę, czeka trudna walka o klienta” – stwierdza specjalistka.
Jakie inne kwestie będą istotne dla CSR-u w 2021 roku? Paweł Sławski, CEO All Hands Agency, zwraca uwagę, że nadal ważnym zagadnieniem będzie temat równości płci. „Myślę tu głównie o realizacji takich celów, jak różnice w poziomie wynagrodzeń kobiet i mężczyzn (dyskryminacja płacowa) czy polityka »zero tolerancji« dla wszystkich form przemocy w pracy. Bardzo dynamicznie zmieniło się nasze środowisko pracy, przenieśliśmy biura do mieszkań i po początkowym zachłyśnięciu się pracą zdalną widzimy coraz więcej problemów z nią związanych (niedostosowanie stanowisk pracy w domu, brak zaufania do jakości zdalnej pracy czy permanentne pozostawanie w ciągłej gotowości). To rodzi konflikty i spowoduje konieczność naprawy. Będziemy również się jednoczyć i pomagać innym, bo taka będzie konieczność – kryzys dotknie wiele bliskich nam osób i branż. Odpowiedzialny biznes zareaguje na to aktywnym działaniem” – uważa Sławski.
Magdalena Andrejczuk podkreśla również, że rok 2021 zaczyna się od ważnego wydarzenia – „zaprzysiężenia pierwszej kobiety, pierwszej Afroamerykanki i pierwszej osoby o indyjskich i karaibskich korzeniach w 244-letniej historii USA na stanowisko wiceprezydentki”, Kamali Harris. „Ruchy społeczne po obu stronach Atlantyku, inicjatywy oddolne i działania wielu firm są również sygnałem, że w nowym roku ważnym tematem będzie różnorodność” – dodaje ekspertka.
Na co zwrócić uwagę
Jakie problemy i zagadnienia powinny zainteresować marki w 2021 roku? Zdaniem Pawła Sławskiego, tematem wielu działań powinna być odpowiedzialna konsumpcja i produkcja. „Wzmocni się wydłużenie życia produktów (również ze względów ekonomicznych), będziemy promowali innowacje, które pomogą skutecznie wdrażać idee gospodarki obiegu zamkniętego” – mówi ekspert.
CEO All Hands Agency wskazuje także na klimat, który „jest i będzie tematem numerem jeden”. Również Marzena Strzelczak stwierdza, że dbałość o środowisko to ważny trend w biznesie – specjalistka zaznacza jednak, że chodzi też o osobiste wybory konsumenckie. „Zamiast wyrzucać, staramy się naprawiać, a zamiast kupować nowe, to coraz częściej decydujemy się na używane – to wnioski z badania ARC Rynek i Opinia oraz Forum Odpowiedzialnego Biznesu pt. »Konsumenci a gospodarka obiegu zamkniętego« (2019 rok). Na ekotrendy firmy powinny zwrócić uwagę, bo kwestią otwartą nie jest już CZY, ale JAK zmieniać biznes w kierunku bardziej zrównoważonego. Także jak wspierać w tym interesariuszy, a więc m.in. prowadząc działania edukacyjne zachęcające do właśnie takich postaw m.in. klientów” – wyjaśnia Strzelczak.
„Ważną kwestią jest konieczność zaangażowania biznesu w ważne kwestie społeczne, trend »from brand to stand« będzie zyskiwał na znaczeniu. Wyzwaniem jest z pewnością zajmowanie stanowisk w przypadku kwestii, które mogą działać lub są polaryzujące społecznie. Stąd nadzieja, że trendem na przyszłość okaże się także dialog z interesariuszami i wzmacnianie tej metody budowania relacji w społeczeństwie; liderzy społecznej odpowiedzialności biznesu już pokazują te tendencje w swoich programach. Potrzeba odpowiadania na ważne wyzwania społeczne, ekonomiczne i środowiskowe w sposób długofalowy może też przynieść rozwój partnerstw sektorowych i międzysektorowych, wzmocnienie NGO-sów” – dodaje prezeska FOB.
Paweł Sławski uważa też, że nadal dużo będzie mówić się o tolerancji wobec osób LGBTQ+ – ekspert stwierdza, że wygrywać będą marki odważne, które nie będą obawiały się wspierać takich społeczności. „Niestety, ale w 2021 roku będziemy też dużo rozmawiać o kondycji zdrowia psychicznego, które po pandemii i w obliczu kryzysu ekonomicznego jest w coraz gorszym stanie (zarówno wśród dorosłych, jak i wśród dzieci). Bardzo ważne jest to, żeby marki angażowały się w projekty dotyczące tej kwestii. To przestał być temat tabu, a w roku 2021 może stać się kolejną epidemią” – zauważa Sławski.
Marzena Strzelczak zwraca uwagę, że newralgicznym obszarem w branży CSR będzie również miejsce pracy. „Jakie procedury, polityki, rozwiązania wobec zatrudnionych zastosują pracodawcy? Na ile konieczne będą redukcje etatów? Jakie działania zostaną zrealizowane w celu ocalenia jak największej liczby miejsc pracy? Czy w sytuacji kolejnych fal pandemii biznes będzie chroniony rozwiązaniami z kolejnych »tarcz«, czy też odbędzie się debata nad gwarantowanym dochodem podstawowym, co będzie miało wpływ na rozwój/przyspieszenie innych tematów, jak np. wolontariatu?” – wymienia ekspertka.
Marzena Strzelczak uważa, że zaobserwować będzie można „coraz silniejszą integrację wartości CSR z biznesową działalnością firmy”. Zdaniem specjalistki może się to przełożyć na większą świadomość interesariuszy firm w zakresie odpowiedzialnego biznesu i zrównoważonego rozwoju. „W efekcie będziemy obserwować mniej adhocowych akcji społecznych na rzecz rozwoju długofalowych, strategicznych projektów przedsiębiorstw” – podsumowuje Strzelczak.
Opracowała Angelika Kalinowska
