Naukowcy z Laboratorium Poznania Politycznego Instytutu Psychologii Polskiej Akademii Nauk wykonali badania na temat narcyzmu narodowego, którego – jak zaznaczają – nie należy mylić z patriotyzmem.
Laboratorium wyjaśniło, że dane zjawisko charakteryzuje się brakiem zaangażowania w sprawy polityczne i społeczne własnego narodu oraz nieufnością wobec innych krajów. Przykładowo narcyzi mogą być przekonani, że Unia Europejska nie liczy się ze zdaniem ich kraju, a migranci chcą zabrać im pracę.
Zdaniem badaczy narcyzm wynika z niskiego poczucia kontroli nad własnym życiem. Narcyzi czują potrzebę bycia częścią większej całości i szukają grupy, z którą mogą się utożsamić.
„Narcyzm narodowy prowadzi do braku empatii dla innych narodów, a w skrajnych przypadkach może objawiać się ksenofobią i rasizmem. Może również utrudniać wysiłki zmierzające do rozwiązania rzeczywistych problemów własnego kraju oraz ograniczać możliwości współpracy i wzajemnego uczenia się” – mówi dr hab. Marta Marchlewska, kierowniczka Laboratorium Poznania Politycznego Instytutu Psychologii PAN.
Naukowcy sprawdzili również, czy poczucie przynależności do swojego narodu może wzbudzić zazdrość wobec współobywateli. Według badań osoby, które identyfikują się z narodem w sposób bezpieczny, są zadowolone z bycia obywatelem swojego kraju, nie zważając na cudze opinie. Z kolei osoby, które przejawiają narcyzm narodowy, są wrogo nastawione zarówno do obcych, jak i do swojej grupy, są skłonne manipulować obywatelami swojego kraju i wierzyć w teorie spiskowe.
Z badań wynika, że przyczyną wiary w teorie spiskowe może być m.in. silny stres oraz unikanie zmierzenia się z jego źródłem. Przeprowadzony przez badaczy eksperyment pokazał, jak różne strategie radzenia sobie ze stresem wpływają na narcyzm narodowy. Według wyników, opublikowanych w The British Journal of Social Psychology, podjęcie konkretnych działań w celu rozwiązania problemu obniża stres oraz redukuje poziom narcyzmu narodowego.
Naukowcy potwierdzili również związek między narcyzmem politycznym a dehumanizacją opozycji. Zazwyczaj narcyzi są przekonani, że inni są do nich negatywnie nastawieni i nie dostrzegają w nich człowieka. Wobec tego zachowują się w ten sam sposób.
„Negatywne postawy wobec przeciwników politycznych mogą być mniej zależne od tego, czy ktoś określa się jako liberał czy konserwatysta, ale raczej od tego, czy identyfikuje się w narcystyczny sposób ze swoją grupą polityczną” – podkreśla dr hab. Marta Marchlewska, prof. IP PAN. (af)
O badaniach:
Badania „Coping with Stress and National Narcissism”, „Self-Worth and Politics: The Distinctive Roles of Self-Esteem and Narcissism” i „Nothing hurts like (in-group) love? National narcissism, conspiracy intentions, and non-prosocial managing emotions of others” zostały przeprowadzone na niereprezentatywnych, ogólnopolskich grupach.
