Stres w pracy PR-owca, cz. 2

Techniki antystresowe

Istnieje wiele działań pozwalających ograniczyć działanie stresorów lub wręcz doprowadzić do ich eliminacji. Można tu zaliczyć tak zwane działanie u podstaw, czyli zachowania zmierzające do likwidacji źródeł problemów. Poza tym istotnym elementem jest uświadomienie sobie własnych reakcji stresowych, poznanie metod radzenia sobie ze stresem, technik relaksacji, kreowania więzi społecznych wspierających jednostkę w stresie czy popularyzowanie i wyznawanie zdrowego stylu życia. Hans Selye rekomenduje w walce ze stresem przede wszystkim naturalne, emocjonalne reakcje, takie jak: płacz, krzyk czy śmiech. Ponadto zachęca do wewnętrznego dialogu, medytacji, rozmów z powiernikami oraz wzmożonego wysiłku fizycznego. W niektórych, trudniejszych sytuacjach zaleca poradnictwo czy wręcz psychoterapię[1].

Aleksander Teisseyre akcentuje jeszcze inne elementy pozwalające na sprawne radzenie sobie ze stresującymi zdarzeniami, podkreślając że zapewniają one zarówno zdrowie psychiczne, jak i fizyczne. Wychodzi od wrażliwości na takie symptomy, jak: przemęczenie, rozdrażnienie, spadek nastroju, złość. Jako kolejne elementy wymienia umiejętność i gotowość do zwierzeń, siłę charakteru, asertywność, budowanie partnerskich związków bazujących na szczerej miłości, skłonność do altruizmu, wszechstronność, wewnętrzną spójność i zgodę z samym sobą oraz koncentrację i skupienie[2].

Ed Boenish i Michele C. Haney do długiej listy już wymienionych elementów dołączają między innymi prognozowanie stresu, dzięki któremu możemy lepiej się do niego przygotować i zabezpieczyć przed nim. Ponadto pozytywne myślenie i nastawienie do świata czy próbę zwolnienia tempa pracy, głębokie oddychanie, długie, relaksujące kąpiele, czytanie ulubionych książek, słuchanie odstresowującej muzyki, masaż. Dodatkowo rekomendują troskę o własne zdrowie przejawiającą się ograniczeniem kofeiny (zawartej zarówno w kawie, jak i herbacie, przykładowo niektóre gatunki herbaty zawierają tyle samo kofeiny co kawa) wpływającej na wzrost hormonu stresu we krwi. Następnie ograniczenie cukru, soli oraz palenia tytoniu. Nadmieniają także o indywidualnej trosce o jakość powietrza, dzięki zastosowaniu jonizatorów czy hodowaniu roślinności. Wskazują na oświetlenie, czystość, porządek jako czynniki pozwalające lepiej sobie radzić ze stresem[3].

Powyżej wymienione zostały sposoby radzenia sobie ze stresem przez indywidualne osoby. Jednakże jak okiełznać stresory w miejscu pracy i jak sam pracodawca może zminimalizować negatywny wpływ czynników stresogennych? Liczba rozwiązań także i tu jest dość pokaźna. Po pierwsze należy zadbać o jasną definicję roli pracownika, dobry opis stanowiska pracy, obowiązków osoby, jej kompetencji, wymaganego doświadczenia czy dodatkowych kwalifikacji. Niekiedy skutecznym okazuje się przeprojektowanie stanowiska pracy, jego rotacja czy ograniczenie przeciążenia pracownika. Ponadto elementem profilaktycznym może okazać się poprawa ergonomii stanowiska pracy, lepsza organizacja czasu pracy i zarządzania nim, dokładna charakterystyka specyfiki roli, stwarzanie pracownikom okazji rozwojowych, zarządzanie ich karierami, a także usprawnianie komunikacji w instytucji i optymalizacja poziomu konfliktu. Zwłaszcza ostatni element może wydawać się na pierwszy rzut oka kontrowersyjny, aczkolwiek prowadzone przez autorkę badania jakościowe wykazały, że zbyt duża swoboda w pracy, przesadna troska o przyjazną atmosferę, brak jasnych celów, pewna „sielankowość” pracy powodują, iż ludzie stają się mniej pewni, motywacja i zaangażowanie spadają, a wzrasta frustracja. Oznacza to, iż zdrowy poziom konfliktu, rozumiany jako zachowanie dystansu między przełożonym a podwładnym, planowanie działań, egzekwowanie osiągania celów i regularny monitoring są działaniami pozwalającymi na zniwelowanie poziomu stresu pracowników. Naturalnie mowa tu o optymalnym poziomie zjawiska, w którym nie ma ostrych konfliktów, złego przepływu informacji, wzajemnych, pozamerytorycznych sporów i permanentnej nerwowości.

Innymi elementami zabezpieczającymi pracowników i przełożonych przed nadmiernym odczuwaniem stresu mogą być programy antystresowe w instytucjach, obejmujące między innymi szkolenia z zarządzania czasem, asertywności, budowania i współpracy w zespole, zarządzania konfliktem, kompetencji społecznych oraz mentoringu i coachingu, tak indywidualnego, jak i zespołowego.