Rozpoczynający się rok przyniesie biznesowi wiele wyzwań związanych z gromadzeniem i raportowaniem ESG. Choć teoretycznie obowiązek raportowania niefinansowego zgodnie z dyrektywą CSRD obejmie początkowo tylko duże podmioty, pociągnie to za sobą też konsekwencje dla małych i średnich przedsiębiorstw, będących często podwykonawcami tych największych – przyznają zgodnie eksperci. Jak podkreślają, wprowadzenie odpowiednich rozwiązań, będących odpowiedzią na regulacje w zakresie ESG, będzie mieć decydujący wpływ na pozyskiwane przez firmy zlecenia oraz ich wizerunek w oczach inwestorów czy pracowników.
Czytaj też: CSR i ESG w 2023 roku. Podsumowanie
„2024 przynosi PR-owcom szansę na nowe otwarcia”. Czego spodziewa się branża w nowym roku?
Cyberbezpieczeństwo, polityka, ESG – tych obszarów mogą dotyczyć kryzysy w 2024 roku
Maria Krawczyńska-Kaczmarek, członkini zarządu, dyrektorka generalna Forum Odpowiedzialnego Biznesu
Biznes coraz bardziej dostrzega wagę wyzwań związanych z utratą bioróżnorodności. Na rynku pojawiają się kolejne inicjatywy i publikacje – takie jak m.in. rekomendacje TNFD dotyczące zarządzania ryzykiem oraz ujawniania informacji związanych z przyrodą czy sektorowe wytyczne opracowane przez Business for Nature, Światowe Forum Ekonomiczne i WBCSD. Przyjęte w grudniu 2022 roku globalne ramy różnorodności biologicznej Kunming-Montreal to porozumienie, które wyznacza globalnie kierunki działań na rzecz przyrody do 2030 roku i jednocześnie wskazuje na rolę przedsiębiorstw i instytucji finansowych w osiąganiu wszystkich celów środowiskowych. Staje się więc także punktem odniesienia i inspiracją dla firm w przygotowywaniu i aktualizacji strategii w obszarze bioróżnorodności. To temat, który będzie zyskiwał na znaczeniu.
2024 rok będzie pierwszym, za który największe firmy będą musiały sporządzić raporty zgodnie z dyrektywą CSRD. Z pewnością dla wielu z nich będzie to jednak spore wyzwanie, stąd nie dziwi niesłabnące zapotrzebowanie na specjalistów_ki ESG także na polskim rynku. Obszary, które nadal będą wymagały poprawy i pilnych działań, to poziom kompetencji w zakresie dotyczącym np. raportowania i dostępność eksperckiej wiedzy, jak i umiejętność holistycznego, strategicznego podejścia do kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem oraz myślenia o nim jako narzędziu budowania przewag konkurencyjnych.
Ponadto należy spodziewać się, że coraz więcej uwagi zostanie poświęcone tematyce należytej staranności, co oczywiście związane jest ze spodziewanym przyjęciem dyrektywy CSDD. Tym samym będzie rosła rola edukacji w ramach łańcuchów dostaw – czy szerzej – łańcuchów wartości. CSDD swoimi zapisami obejmie przede wszystkim największych graczy na rynku, jednak pośrednio wpłynie także na funkcjonowanie wielu małych i średnich firm, stanowiących przecież znakomitą większość sektora przedsiębiorstw w Polsce i Unii Europejskiej. Jednocześnie MŚP są często dostawcami czy podwykonawcami dużych spółek. Aby zachować konkurencyjność i zadbać o rozwój, mniejsze firmy będą musiały stawić czoła wyzwaniom związanym z umiejętnością rzetelnego i dopasowanego do potrzeb kontrahentów przedstawiania najważniejszych informacji i danych dotyczących poszczególnych aspektów zrównoważonego rozwoju. Kluczowy będzie więc dialog z szerokim gronem interesariuszy oraz świadomość, że wprowadzane regulacje mają stymulować rozwój gospodarki w modelu zrównoważonym oraz wspierać firmy w tym procesie.
Kamila Wosińska, Global Head of ESG Data Governance, GFT Poland
Z mojej perspektywy, w kontekście ESG w najbliższych miesiącach i latach głównym wyzwaniem dla polskich przedsiębiorstw będzie konieczność gromadzenia i raportowania danych ESG. Dyrektywa w sprawie sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw (CSRD) nakłada na duże przedsiębiorstwa obowiązek raportowania informacji pozafinansowych. Potrzebne będą dane ze wszystkich trzech filarów ESG: wpływu na środowisko (E), społecznej odpowiedzialności (S), ładu korporacyjnego (G).
Oznacza to, że firmy muszą nie tylko zebrać dane ESG z różnych źródeł, ale także przetworzyć je i raportować w sposób zgodny z obowiązującymi regulacjami.
W przypadku dużych przedsiębiorstw obowiązkowe raportowanie obejmuje również informacje dotyczące ich łańcucha dostaw. Będzie to dodatkowym wyzwaniem ze względu na złożoność łańcucha dostaw, który może obejmować wiele podmiotów. Ograniczony dostęp do danych oraz wysokie koszty ich gromadzenia sprawiają, że trudno będzie śledzić i rozumieć całkowity wpływ łańcucha dostaw na ESG.
Wyzwania w kontekście CSRD będą szczególnie dotkliwe dla małych podmiotów z sektora MŚP, będących częścią łańcucha dostaw dużych podmiotów. Firmy z sektora MŚP często nie posiadają odpowiednich narzędzi i zasobów, aby gromadzić i analizować dane dotyczące ESG. Z drugiej strony, ich klienci coraz częściej wymagają od nich takich danych.
Moim zdaniem, przedsiębiorcy reprezentujący sektor MŚP powinni zacząć od małych i możliwych do wykonania kroków, takich jak identyfikacja najważniejszych obszarów ESG, które mają wpływ na ich działalność, wdrożenie prostych rozwiązań do zbierania informacji. Warto skorzystać z porady ekspertów z małych firm lub fundacji. Ich usługi będą znacznie tańsze niż te oferowane przez duże firmy konsultingowe. Ponadto, eksperci z małych firm lub fundacji często mają doświadczenie w pracy z MŚP i rozumieją ich potrzeby.
Wdrożenie ESG to złożony proces, który wymaga zaangażowania całego przedsiębiorstwa. Jednak firmy, które podejmą to wyzwanie już teraz, będą lepiej przygotowane do przyszłości.
Violetta Małek, partner zarządzający Gekko advisoryNOW
Budowanie przewagi konkurencyjnej jest procesem stałym, a chwilowe uśpienie koncentracji zarządzających może przynieść ich organizacjom nieoczekiwane zwroty akcji czy nawet kryzys. Z raportu Gartner wynika, że zarządzający firmami na świecie „trzymają rękę na pulsie” i nie dadzą sie uśpić w kwestiach nowych regulacji i oczekiwań ESG! Już dziś 87 proc. badanych planuje zwiększyć nakłady inwestycyjne na inicjatywy zapewniające zrównoważony rozwój, a 80 proc. uważa, że inwestycje w zrównoważony rozwój pomagają zredukować i/lub zoptymalizować koszty.
Na co zatem zwrócić uwagę w 2024 roku, aby obowiązek raportowania ESG czy wręcz stworzenie w firmie kultury zrównoważonego rozwoju przyniosły jak najwięcej korzyści firmie i jej interesariuszom?
Klienci poszukują innowacyjnych, sprawnych firm, które dostarczają produkty i usługi spełniające ich potrzeby, ale także reagują na zmieniające się wymagania środowiskowe i społeczne (transparentna komunikacja marketingowa/PR-owa).
Inwestorzy poszukują opartych na dowodach raportów na temat czynników ryzyka, które mogą wpłynąć na wyniki finansowe (zrównoważony rozwój i rentowność organizacji w przyszłości).
Partnerzy biznesowi oczekują nie tylko dobrych wyników finansowych czy ochrony ich danych, ale również zabezpieczenia ryzyk dotyczących reputacji społecznej (współpraca jedynie z firmą, której model biznesowy i strategia są odporne na ryzyka związane z kwestiami zrównoważonego rozwoju).
Organy regulacyjne wymagają od organizacji odpowiedzialności i ostrożności we wszystkich aspektach działalności – od sprawozdawczości finansowej po wpływ na środowisko (identyfikowanie, mierzenie i zarządzanie ryzykiem związanym z ESG, bo zrozumienie, jakie ryzyko ESG może mieć wpływ na działalność firmy, jest kluczowe dla zrównoważonego zarządzania).
Pracownicy chcą pracować dla organizacjach, które rozumieją problemy środowiskowe i społeczne oraz w takich, które pokazują w sposób spójny i skuteczny, jak istotny jest dla nich zrównoważony rozwój (bardzo ważny aspekt w nadchodzącej walce o talent).
W 2024 roku kwestie związane z klimatem będą jeszcze bardziej nagłaśniane, a firmy opracowując swoje strategie biznesowe, powinny zawrzeć plan wzmocnienia swojej przewagi konkurencyjnej, uwzględniając wyżej wskazane potrzeby i oczekiwania inwestorów, klientów, partnerów biznesowych, organów regulacyjnych i pracowników.
Inwestowanie w zrównoważone praktyki biznesowe może przynieść korzyści finansowe i reputacyjne w długoterminowej perspektywie, ALE czy wszystkim się to uda? Czas pokaże!
Grzegorz Ludwin, prezes zarządu Fundacji Pro NGO, audytor GrzegorzLudwin.pl
Rok 2023 pokazał, że ESG i świadomość dotycząca raportowania niefinansowego poszerza się z każdym miesiącem. Platformy biznesowe, media społecznościowe zasypywane są informacjami na temat wydarzeń oraz szkoleń, których agendy obejmują przygotowanie do wdrożenia ESG w organizacji. Zwiększenie świadomości na temat wyzwań, które stoją przed biznesem w najbliższych latach, jest kluczowe. Im wcześniej poznamy oraz zrozumiemy mechanizm, jaki został wprowadzony m.in. dyrektywą CSRD oraz ESRS wraz z ich konsekwencjami, tym lepiej przygotujemy naszą organizację do zmian, które z całą pewnością dotkną bezpośrednio firmę oraz jej pracowników.
Wpływ na firmę – zmiana myślenia i oczekiwania
Prowadząc szkolenia na temat ESG skierowane do różnych branż, obserwuję, że świadomość wyzwań kryjących się za raportowaniem niefinansowym jest na bardzo niskim poziomie, również wśród osób zarządzających organizacjami.
Przebija się do świadomości przedstawicieli firm istnienie ESG i konieczność prowadzenia bardziej zrównoważonej działalności, lecz żyją oni w przeświadczeniu, że ich temat ten jeszcze nie dotyczy, wśród przedsiębiorców z sektora MŚP pokutuje przekonanie, że do raportowania zobligowane są przede wszystkim duże organizacje. Nic bardziej mylnego.
Raportowanie niefinansowe wdrożone w dużych firmach zainicjuje konieczność dostarczania informacji i danych zrównoważonego rozwoju od dostawców, które w formie kaskadowej zostanie scedowane na dostawców coraz niższego poziomu.
Już teraz doświadczamy sytuacji, że w zapytaniach ofertowych kierowanych przez firmy należy uzupełniać informacje związane z raportowaniem niefinansowym. Informacje z tego zakresu mogą stanowić o formalnym przyjęciu naszej oferty lub mieć wpływ na ocenę końcową i ostateczny wybór oferty. W praktyce oznacza to, że ESG będzie miało coraz większy wpływ na liczbę zleceń, jakie pozyskamy, i stanowić będzie o przyszłości działalności naszej firmy. Ten trend będzie się nasilać.
Wpływ na pracowników
Przygotowanie firmy do raportowania to proces, który wymaga kompleksowego podejścia i zaangażowania różnych działów, a co za tym idzie, ma wpływ na rolę i zaangażowanie zespołów. Żeby temu sprostać, istotna jest edukacja i zwiększanie świadomości na temat ESG, nie tylko wśród osób zarządzających. Skuteczna edukacja pracowników może przyjąć formułę szkoleń, warsztatów czy też wykorzystania specjalnych narzędzi (aplikacji lub gier), które wesprą firmę w tym procesie.
Perspektywy na najbliższe lata
ESG na dobre zakorzeni się w firmach, wywierając coraz mocniejszy wpływ na otoczenie. Z całą pewnością wpłynie ono również na świadomość łańcucha wartości. Powszechne stanie się badanie dostawców, od których firmy skupują np. surowce, jak również analiza tego, co dzieje się z wyprodukowanym przez firmę produktem po jego sprzedaży oraz zakończeniu jego użytkowania przez konsumenta.
Dopiero zdefiniowana w ten sposób ścieżka jest w stanie precyzyjnie określić realny wpływ naszej organizacji na środowisko i otoczenie, dając nam szansę zmniejszenia negatywnego wpływu na cały proces, co jest głównym celem wprowadzanych zmian.
