Facebook, we współpracy z Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) i Bankiem Światowym, publikuje raport o stanie małych i średnich firm w czasie pandemii koronawirusa. Jest to pierwszy z serii raportów, przygotowanych na podstawie ankiety przeprowadzonej w maju 2020 toku wśród ponad 30 tys. liderów małych firm w ponad 50 krajach.
Jak tłumaczy serwis społecznościowy, małe firmy są „sercem społeczności i niedocenionymi bohaterami światowej gospodarki” – tworzą miejsca pracy, pomagając zmniejszyć ubóstwo i nierówności dochodowe. Ucierpiały jednak w wyniku kryzysu gospodarczego wywołanego pandemią COVID-19.
Z raportu wynika, że ponad jedna czwarta (26 proc.) małych i średnich firm zamknęła się między styczniem a majem 2020 roku – w niektórych krajach było to ponad 50 proc. z nich. Prawie dwie trzecie respondentów (62 proc.) z obecnie działających firm przekazało, że ich miesięczna sprzedaż spadła w porównaniu z tym samym okresem w roku 2019.
Źródło: dataforgood.fb.com
Spadki te często prowadziły do redukcji zatrudnienia: jedna trzecia działających przedsiębiorstw (33 proc.) zmniejszyła liczbę personelu. Tylko 8 proc. badanych liderów wskazało, że będzie szukać nowych pracowników, gdy będzie w stanie na nowo otworzyć biznes. Zdaniem Facebooka może prowadzić to do długotrwałego kryzysu zatrudnienia.
Źródło: dataforgood.fb.com
Badanie pokazuje, że ograniczenia związane z pandemią najbardziej odczuły firmy zajmujące się turystyką (54 proc.) i hotelarstwem (47 proc.) – około połowy z firm w tym sektorze zostało zamknięte. Szybciej niż inne upadały mikroprzedsiębiorstwa oraz te, których właścicielem i osobą obsługującą była tylko jedna osoba.
Raport ujawnia również dysproporcję pod względem płci. Okazuje się, że w czasie pandemii przedsiębiorstwa prowadzone przez kobiety były zamykane częściej (różnica siedmiu punktów procentowych) niż te prowadzone przez mężczyzn. Z badania wynika także, że większy odsetek kobiet prowadzi mikroprzedsiębiorstwa (37 proc. w porównaniu do 24 proc. w przypadku mężczyzn) i bardziej prawdopodobne jest, że kierowane przez nie małe i średnie firmy pochodzą z sektorów najbardziej dotkniętych ograniczeniami. Biznesy prowadzone przez kobiety najczęściej zamykane były w regionie Subsaharyjskim (41 proc.) i Ameryce Łacińskiej (40 proc.).
Źródło: dataforgood.fb.com
Liderzy małych i średnich firm musieli zmagać się także z pogodzeniem pracy z obowiązkami domowymi. Również w tym przypadku nieproporcjonalnie odbiło się na kobietach – 23 proc. z badanych kobiet przyznało, że co najmniej sześć godzin dziennie przeznacza na prace domowe i opiekę nad dziećmi; to samo dotyka 11 proc. respondentów płci męskiej.
Pomimo rozluźnienia w niektórych sektorach gospodarki, dla połowy małych i średnich firm ciągłym wyzwaniem jest brak popytu. Badani (30 proc.) zaznaczają, że pilnie potrzebują też wsparcia finansowego – np. w postaci dopłat do wynagrodzeń, odroczeń podatkowych oraz dostępu do pożyczek i kredytów. W ostatnich miesiącach jedynie 23 proc. respondentów otrzymało wsparcie finansowe – większość w postaci dotacji rządowych – a dla 27 proc. z nich pomoc nie była dostępna.
Okazuje się jednak, że wielu przedsiębiorców patrzy w przyszłość z optymizmem. Wśród małych i średnich firm, które były zamknięte w czasie badania, 74 proc. spodziewa się ponownego otwarcia po zniesieniu ograniczeń. Wielu respondentów wskazało, że czas lockdownu spędziło, przygotując się do ponownego otwarcia i dostosowywania swoich modeli biznesowych – np. przez rozwijanie swojej obecności w internecie.
A jak sytuacja wygląda w Polsce? Jak przekazuje polskie biuro prasowe serwisu społecznościowego, 64 proc. krajowych firm działających na Facebooku również nie traci optymizmu. Udało im się też uniknąć redukcji zatrudnienia w skali spotykanej w innych krajach – w Polsce na zwolnienia w wyniku pandemii zdecydowało się 16 proc. działających przedsiębiorstw.
Jednak pomimo pozytywnego podejścia i zniesienia największych obostrzeń, polskie podmioty borykają się z trudnościami i dążą do odbudowania obrotów sprzed kryzysu. Jak czytamy, wiele z nich może także potrzebować dodatkowej pomocy – aż 28 proc. spodziewa się problemów z płynnością finansową w nadchodzących miesiącach.
W Polsce istotną rolę w powrocie do normalności może odgrywać internet – 42 proc. działających przedsiębiorstw przekazało, że działalność online to ponad jedna czwarta ich obrotów.
„Małe i średnie firmy są filarem gospodarki na całym świecie. Przyczyniają się do redukcji biedy i nierówności społecznych, szczególnie w krajach rozwijających się. Odgrywają ważną rolę w lokalnych społecznościach i tworzą miejsca pracy. W Polsce odpowiadają za blisko 60 proc. zatrudnienia i niemal połowę PKB. W ostatnich miesiącach ich działalność została jednak drastycznie utrudniona. Liczymy, że ten raport pomoże w lepszym zrozumieniu sytuacji przedsiębiorców w Polsce i na całym świecie” – mówi Robert Bednarski, dyrektor Facebooka w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
Czytamy, że 13 proc. polskich przedsiębiorstw zakończyło lub zawiesiło działalność, a wśród tych, które nadal funkcjonują, 63 proc. odnotowało mniejsze obroty niż w roku poprzednim. Również w Polsce kryzys bardziej dotknął firmy kierowane przez kobiety – 15 proc. z nich było zamkniętych w momencie realizacji badania (w porównaniu do 12 proc. podmiotów kierowanych przez mężczyzn). „Taka dysproporcja wynika z większej reprezentacji kobiet w sektorach szczególnie odczuwających skutki zamknięcia gospodarki” – wyjaśnia Robert Bednarski. „Mowa o mikroprzedsiębiorstwach oraz branżach nakierowanych na konsumentów. Na przykład blisko połowa spośród wszystkich przebadanych małych i średnich firm zajmujących się organizacją wydarzeń oraz z branży hotelarsko-gastronomicznej była zamknięta w czasie realizacji badania” – dodaje dyrektor.
Tak jak w przypadku reszty świata, Polki zarządzające firmami poświęcają dużo więcej uwagi obowiązkom rodzinnym niż ankietowani mężczyźni. Badane kobiety o 18 punktów procentowych częściej poświęcają przynajmniej sześć godzin dziennie na obowiązki domowe niż liderzy płci męskiej. Czytamy, że równie dużą różnicę zaobserwowano tylko w Brazylii i Japonii.
Facebook informuje, że przez najbliższe kilka miesięcy będzie nadal obserwował potrzeby i wyzwania małych i średnich firm. (ak)
