21 października 2024 roku OFF Radio Kraków poinformowało o premierze nowego kanału radiowego, który niemal w całości tworzony będzie przez sztuczną inteligencję. Rozgłośnia zapowiedziała, że audycje i programy poprowadzą na antenie wygenerowani przez AI prezenterzy, którzy będą również przeprowadzali wywiady z gośćmi. Pomysł ten od razu wzbudził mocny sprzeciw, m.in. w związku ze zwolnieniami dziennikarzy. Do sieci trafiła nawet petycja.
Jak informował publiczny nadawca, tematyczny kanał, którego program adresowany jest do osób z pokolenia Z, „będzie teraz niemal w całości tworzony przez narzędzia sztucznej inteligencji”. „Program poprowadzą trzy postaci wykreowane przez AI, a pojawią się w nim m.in. »autorskie« programy muzyczne, wywiady oraz informacje i tematy adresowane do młodego odbiorcy przygotowywane przy użyciu AI” – przekazano w komunikacie prasowym.
Program ma być emitowany od poniedziałku do piątku, a za dobór tematów poruszanych na antenie odpowiada… sztuczna inteligencja. „Wspólnie z naukowcami, publicystami, prawnikami i ludźmi kultury będziemy rozmawiać o różnych aspektach rozwoju sztucznej inteligencji i jej wpływie na naukę, media, kulturę, społeczeństwo” – zapowiedział redaktor naczelny Radia Kraków Marcin Pulit.
OFF Radio Kraków ogłosiło jednocześnie, że nowa odsłona kanału to „eksperyment badawczo-medialny, próbujący zdiagnozować i odpowiedzieć na pytanie, jakie skutki może nieść ze sobą rozwój sztucznej inteligencji dla kultury, mediów, dziennikarstwa, społeczeństwa”. Choć pomysł zautomatyzowania radia jest póki co w fazie testowej, to już teraz spotykał się z otwartym sprzeciwem odbiorców.
„Skandal”, „To brzmi jak jakiś śmieszny żart”, „Aż trudno w to uwierzyć”, „Takie praktyki odbierają duszę, a może nawet i cały sens radia”, „ Fatalny pomysł. Polecam zrezygnować z niego póki marka Radia Kraków ma pozytywny wizerunek”, „Wstyd” – pisali oburzeni internauci pod postami, w których krakowska rozgłośnia zapowiadała premierę nowego kanału.
Sprawę nagłośnił Mateusz Demski, były dziennikarz OFF Radio Kraków, który zaapelował do słuchaczy, aby wspólnie działać przeciwko zautomatyzowaniu dziennikarstwa.
Żródło: zrzut ekranu facebook.com/matdemski
Demski, który przez prawie trzy lata był związany ze stacją, wyraził swój sprzeciw w obszernym poście opublikowanym na Facebooku. Stwierdził w nim, że wykorzystywanie sztucznej inteligencji do poruszania tematów ważnych dla społeczeństwa stanowi olbrzymie zagrożenie i jest „irracjonalną decyzją”, która w dodatku godzi w standardy dziennikarstwa.
„Sztuczne twory mają mówić o kulturze i sztuce, sprawach społecznych, prawach obywatelskich i potrzebach osób queerowych. O kwestiach z zakresu szeroko rozumianej humanistyki – wymagających szczególnej czułości i wrażliwości” – podkreślał dziennikarz.
„Nie możemy siedzieć cicho, ja na pewno nie mam zamiaru milczeć. Dlatego proszę Was wszystkich o wsparcie i pomoc w nagłośnieniu sprawy – wszystkimi możliwymi kanałami, gdzie tylko się da; UDOSTĘPNIAJCIE ten wpis” – zaapelował, podkreślając jednocześnie, że ta sprawa to ważny moment dla całej branży.
Demski stworzył też petycję, której celem jest jak najszybsze zakończenie projektu. „Przesyłam linka do petycji pisanej wczoraj nocą – trochę w niemocy, a trochę w złości. Proszę, podpisujcie, ślijcie w świat, za każdy głos poparcia (i wsparcia) już teraz ściskam Was z całych sił” – napisał w poście.
„Twierdzimy, że »eksperyment« ten godzi nie tylko w dziennikarki i dziennikarzy OFF-a, ale w całe nasze środowisko. Sprawa OFF Radia Kraków to ważne memento dla całej branży. To groźny precedens uderzający w nas wszystkich. To uchylenie furtki – a może wręcz – otwarcie bramy, do świata, w którym doświadczonych pracowników od lat związanych z sektorem medialnych oraz osób zatrudnionych w branżach kreatywnych zastąpią maszyny” – głosi treść petycji.
Petycja została skierowana m.in. do Rzecznika Praw Obywatelskich, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz Rady Etyki Mediów. Z całością apelu można zapoznać się pod linkiem.
Pod postem pojawiło się wiele komentarzy poparcia dla głosu dziennikarza, internauci deklarowali też podpisanie petycji.
W licznych komentarzach internauci głośno zwracali również uwagę na ostatnie zwolnienia pracowników radia.
„W ramach eksperymentu zwolniliście też kilkanaście osób z redakcji – totalnie innowacyjne, brawo!”, „OFF Radio Kraków pozwalniało redaktorów i zastąpiło ich… wygenerowanymi”, „Skandaliczny pomysł! Eksperyment? Zwolnienie super ekipy profesjonalistów i profesjonalistek, żeby zastąpić sztuczną inteligencją? WSTYD!!!”, „Opinia publiczna zasługuje na odpowiedzi, co się stało z pracownikami, którzy zostali zastąpieni przez sztuczną inteligencję” – pisali oburzeni internauci.
OFF Radio Kraków zabrało głos w sprawie.
„Odnosząc się do komentarzy publikowanych po uruchomieniu OFF Radia Kraków w nowej formule (kanał tematyczny nadawany w Internecie oraz w technologii DAB+) informuję, że żaden pracownik OFF Radia Kraków nie został zwolniony” – przekazano w oświadczeniu przesłanym do mediów.
Ponadto OFF Radio Kraków podkreślało, że decyzja o ostatnich zwolnieniach nie była w żaden sposób podyktowana wprowadzeniem narzędzi sztucznej inteligencji. „Od rozpoczęcia emisji w 2015 roku OFF Radio Kraków było głównie stacją muzyczną programowaną w sposób zautomatyzowany, uzupełnianą o dwugodzinne pasmo prowadzone na żywo i autorskie programy muzyczne. Programy te, po jednym w tygodniu, prowadzili głównie zewnętrzni współpracownicy i to z nimi (z końcem sierpnia 2024) rozwiązane zostały umowy o współpracę. Przyczyną nie było wprowadzenie narzędzi sztucznej inteligencji. Po dziewięciu latach istnienia, na początku tego roku, została dokonana analiza słuchalności i zawartości merytorycznej programu. Większość programu anteny OFF Radia Kraków pokrywała się z drugim kanałem tematycznym Radiem Kraków Kultura oraz główna anteną Radia Kraków, a zasięgi słuchalności OFF Radia Kraków były bliskie zeru. To było podstawą do decyzji o dokonaniu zmiany” – czytamy w oświadczeniu.
Redaktor naczelny radia, Marcin Pulit, dodał też, że emisja nowego kanału to „element udziału w debacie na temat szans i zagrożeń, jakie niesie ze sobą rozwój AI”. Zaznaczył również, że po trzech miesiącach zostanie przeprowadzona „ewaluacja eksperymentu”. (kn)
Źródło: własne/ radiokrakow.pl/ Zdjęcie główne: instagram.com/offradiokrakow
