W marcu 2018 roku ukazała się publikacja zatytułowana „Data news, czyli jak liczby kreują rzeczywistość”, której wydawcami są Szapiro|Schwann Public Relations oraz Logotomia. Dokument jest podzielony na siedem rozdziałów, w których możemy przeczytać m.in. o tym, jak interpretować i komunikować liczby, jak czytać sondaże czy w jakiś sposób tworzyć i analizować rankingi.
„Dane są tak wszechobecne, że wręcz przestaliśmy przywiązywać do nich wagę, dowolnie i swobodnie nimi żonglując. Jednak tak naprawdę mają one ogromny potencjał do kreowania opinii i wpływania na otaczającą nas rzeczywistość. Dlatego postanowiliśmy poświęcić im kilka stron, wskazując na sposoby manipulacji, rolę liczb w komunikacji i to, jak można je przedstawiać w mediach oraz sondażach” – Karol Schwann, współautor publikacji i dyrektor operacyjny Szapiro|Schwann Public Relations, mówi dla PRoto.pl o idei dokumentu.
REKLAMA
Alicja Defratyka, ekonomistka i autorka projektu ciekaweliczby.pl, pisze w rozdziale zatytułowanym „Jak interpretować i komunikować liczby”, że niezwykle istotne w zrozumieniu oraz komunikacji liczb jest ich właściwe porównywanie, zestawianie i prezentowanie na osi czasu.
„Liczba dotycząca jakiegoś zjawiska podana za jeden rok niewiele nam mówi, ale już przedstawiona w horyzoncie czasowym dogłębniej pokazuje jego skalę. Za pomocą takiego przedstawienia liczb możemy m.in. zobrazować ważne problemy społeczne, wymagające szerokiego nagłośnienia i potrzebujące rozwiązania” – wyjaśnia autorka.
Defratyka podkreśla, że liczbami łatwo jest manipulować, np. dla poparcia swojej tezy. Jako przykład podaje wypowiedź jednego z ministrów, który stwierdził, że obniżono wiek emerytalny, „aby ludzie nie musieli pracować do śmierci”. „Oznaczałoby to, że kobiety w Polsce, przed obniżeniem wieku emerytalnego średnio żyły do 65 a mężczyźni do 67 roku życia. Dane pokazują coś innego. Średnia oczekiwana długość życia kobiet w Polsce to prawie 82 lata, a mężczyzn 74*” – dodaje ekspertka.
Współautorka publikacji zaznacza, że przy przedstawianiu liczb, zwłaszcza w mediach drukowanych i internecie, ważne jest, aby podawać źródła danych. Wówczas każdy zainteresowany będzie mógł je sprawdzić, a autorowi pozwoli to na uniknięcie błędów. „Sposób przedstawiania danych w zrozumiały i przystępny sposób to jedna kwestia, ale równie istotne jest wykształcenie nawyku krytycznego podejścia do zasłyszanych faktów, stawiania pytań, porównywania i sprawdzania danych, właśnie po to, by móc samemu obiektywnie wyciągać wnioski” – wskazuje Alicja Defratyka.
Z kolei Ignacy Morawski, szef platformy SpotData i dyrektor działu analiz i raportów Bonnier Business Polska, w rozdziale zatytułowanym „Wizualizacja danych to sztuka opowiadania historii” podkreśla, że przedstawianie liczb w formie różnego rodzaju wykresów jest często traktowane jako element dekoracyjny tekstu czy inaczej – jak określa ekspert – jako „zapchajdziura”, a to według Morawskiego błędne podejście. „Dobry wykres musi przedstawiać historię, musi odkrywać przed odbiorcą zjawisko, które trudno jest dostrzec tylko poprzez lekturę tekstu. Jest więc też jak dobre zdjęcie, które pokaże więcej niż film” – twierdzi.
Współautor dokumentu wylicza w publikacji pięć zasad tworzenia dobrych wykresów. Wśród nich znajdują się m.in. dobór właściwej formy graficznej czy odpowiednie opisanie wykresu.
„Linia najlepiej służy do pokazywania zmian jednej zmiennej w czasie (np. natężenie smogu w ciągu 10 lat), ponieważ linia to ścieżka, droga, ewolucja. Słupki zaś do porównywania różnych zmiennych w jednym momencie (np. natężenie smogu w różnych miastach Europy)” – podpowiada ekspert.
Wśród autorów publikacji „Data news, czyli jak liczby kreują rzeczywistość”, obok Karola Schwanna, Alicji Defratyki i Ignacego Morawskiego, są również: Michał Szapiro (CEO, agencja Szapiro Schwann Public Relations), Jakub Bierzyński (prezes domu mediowego OMD, jeden z założycieli SMG/KRC Poland), Tomasz Szapiro (Instytut Ekonometrii SGH) i Sebastian Lis (założyciel studia graficznego Logotomia).
„Publikowanie rozmaitych badań, infografik i zestawianie wszelakich danych dotyczących klientów to część naszego zawodu. Wiemy, że mają one moc uwiarygadniającą przekaz. Ale ważniejsze od samego uwiarygodnienia jest ich odpowiedziane stosowanie. Dzięki rzetelnemu podejściu do tego tematu zmniejsza się także ryzyko, że ktoś będzie je podważał, lub, co gorsza, nie wytrzymają one konfrontacji z rzeczywistością” – podsumowuje w rozmowie z PRoto.pl Karol Schwann.
Cały dokument można znaleźć na stronie. (pp)
