Spór o kopalnię węgla brunatnego w Turowie odbił się szerokim echem zarówno w polskich, jak i czeskich mediach. Dane Instytutu Monitorowania Mediów (IMM) wskazują, że ten temat w okresie od września 2020 do września 2021 był podejmowany przez dziennikarzy wszystkich typów mediów w obu krajach prawie 120 tys. razy – w tym również w social mediach, w których znalazło się ponad 75 tys. wzmianek, wypowiedzi i komentarzy polityków, ekspertów, obywateli czy organizacji proekologicznych.
Orzeczenie TSUE I intensyfikacja medialnej dyskusji
Gdy minister Michał Kurtyka udzielił w marcu 2020 roku koncesji na wydobywanie węgla brunatnego w Turowie na kolejne sześć lat, Republika Czeska uznała, że Polska narusza tym prawa Unii Europejskiej. Pół roku później, we wrześniu 2020 roku, rząd czeski wniósł w tej sprawie skargę do Trybunału Sprawiedliwości Komisji Europejskiej. Wówczas w czeskich mediach temat ten zaczęto omawiać regularnie – średnio na poziomie 2,5 tys. publikacji miesięcznie we wszystkich mediach. Od września 2020 do września 2021 u naszych sąsiadów o KWB Turów pojawiło się ponad 30 tys. przekazów mediowych. W Polsce medialnie ten temat był wzmiankowany średnio aż 12 tys. razy miesięcznie, natomiast wyraźna intensyfikacja komunikacji nastąpiła w maju 2021 roku po wydaniu orzeczenia przez TSUE nakazującego zaprzestanie wydobycia węgla do czasu rozstrzygnięcia sporu pomiędzy krajami.
Łącznie do września 2021 odnotowano powyżej 89 tys. materiałów z dotarciem[1] ponad 2,3 mln potencjalnych kontaktów z przekazem, w tym w tradycyjnych mediach znalazło się ok. 40 tys. publikacji, a niemal 45 tys. wzmianek na samym Twitterze.
„Przeanalizowane przez nas dane potwierdzają, że spór o kopalnię Turów w ciągu ostatnich kilku miesięcy stał się niezwykle medialnym tematem. Każdy obywatel Polski w wieku powyżej 15 lat mógł spotkać się z informacjami o kopalni Turów w telewizji, radiu, prasie oraz portalach internetowych nawet 72 razy, a w mediach społecznościowych minimum raz. W Republice Czeskiej natomiast kolejno 58 razy w mediach tradycyjnych i 6 razy w kanałach społecznościowych. Biorąc pod uwagę liczbę ludności danych krajów, są to naprawdę imponujące wyniki” – komentuje Monika Ezman, dyrektor ds. monitoringu mediów i kierownik działu analiz w IMM.
Liderzy opinii ws. kopalni Turów w polskich i czeskich mediach
Początkowo w mediach omawiano orzeczenie TSUE głównie w kontekście możliwej destabilizacji polskiego systemu energetycznego i bezrobocia w regionie. Szacowano, że straty wyniosłyby 13,5 mld zł. Wszystkie publikacje, które ukazały się w okresie od marca do września 2021 roku, dotyczyły kolejno kilku kwestii: wyroku TSUE nakazującego zaprzestanie wydobycia węgla, przebiegu negocjacji dotyczących trwającego sporu, działań PGE mających na celu zmniejszenie oddziaływania kompleksu energetycznego Turów na środowisko, działań rządu polskiego, argumentacji i stanowiska Czechów oraz działań organizacji proekologicznych i lokalnych społeczności Turowa. W wymienionych obszarach tematycznych najczęściej wypowiadali się i byli wzmiankowani:
1. przedstawiciele władzy i polscy politycy w tym głównie premier Mateusz Morawiecki (ok. 2,8 tys. wypowiedzi), minister klimatu i środowiska Michał Kurtyka (2,6 tys.), wicepremier Jacek Sasin (1,9 tys.),
2. przedstawiciele PGE Polskiej Grupy Energetycznej, w tym najbardziej aktywni był prezes PGE Wojciech Dąbrowski (1,6 tys.),
3. eksperci, m.in. przewodniczący organizacji związkowej NSZZ Solidarność KWB Turów Wojciech Ilnicki (290) oraz Burmistrz Bogatyni Wojciech Dobrołowicz (300),
4. Czesi: głównie minister środowiska Republiki Czeskiej Richard Brabec (489) i polityk, marszałek woj. Liberec Martin Puta (344).
W tym samym okresie na rynku mediowym w Republice Czeskiej nt. kopalni Turów najczęściej pojawiały się następujące osoby:
1. przedstawiciele rządu i politycy, w tym głównie marszałek woj. Liberec w Czechach Martin Puta (1,4 tys.) i minister środowiska Richard Brabec (1,3 tys.)
2. Polacy, głównie premier Mateusz Morawiecki (ok. 1,5 tys. wypowiedzi), minister klimatu i środowiska Michał Kurtyka (812).
Kopalnia a środowisko
Czeskie media podkreślały negatywny wpływ wydobycia w Turowie na środowisko, a dokładniej utratę wód gruntowych oraz wzrost hałasu i zapylenia. O sytuacjach z tym związanych często w mediach wypowiadał się mieszkaniec Uhelnej, czeskiej wioski obok kopalni Turów Milan Starec. PGE natomiast zobligowało się do budowy przy granicy polsko-czeskiej podziemnego, nieprzepuszczalnego ekranu, który ma zapobiegać potencjalnemu odpływowi wody z czeskich terenów przygranicznych w kierunku odkrywki. Na wiosnę 2021 PGE ruszyło również z kampanią informacyjną pt. „Zielony Ład, a nie Dzika Transformacja”. Miała ona zwrócić uwagę polityków w Brukseli na niepewny los społeczności polskiego regionu, którego byt uzależniony jest od istnienia kompleksu energetycznego w Turowie. O kampanii mówiono w polskich mediach ponad 120 razy. Dotarcie plasuje się na poziomie ok. 700 tys. potencjalnych kontaktów z przekazem. Materiały o najwyższych zasięgach ukazały się między innymi w dzienniku Rzeczpospolita, Tygodniku Powszechnym czy portalach Onet i Interia.
[1] Dotarcie informuje o liczbie potencjalnych kontaktów z przekazem mediowym, a więc o jego szacunkowym zasięgu.
