Rosnąca popularność raportów online, skromna obecność praw człowieka i Celów Zrównoważonego Rozwoju, ale więcej myślenia o zrównoważonym łańcuchu dostaw. Jak w mijającym roku raportowały firmy działające w Polsce?
Raportów społecznych rocznie jest wydawanych w Polsce zaledwie kilkadziesiąt. Duża część z nich zgłaszana jest do Konkursu Raporty Społeczne 2017 zorganizowanego w tym roku już po raz 11. przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu i firmę Deloitte. Można zatem uznać, że pokazują one główne trendy w raportowaniu kwestii społecznych i środowiskowych w naszym kraju. Przede wszystkim zwraca uwagę fakt, że w tym roku wpłynęło ich do konkursu aż 44. Oznacza to wzrost w stosunku do zeszłego roku o prawie 40 proc. Jest to również najwięcej w historii Konkursu.
Wzrosła też liczba organizacji debiutujących. W tym roku swoje raporty zaprezentowało 17 nowych jednostek. Oznacza to, że również prawie 40 proc. raportów było zgłoszonych po raz pierwszy. Te dane, poparte informacjami pozyskanymi bezpośrednio od zgłaszających, świadczą o zwiększeniu zainteresowania raportowaniem pozafinansowym wśród polskich przedsiębiorstw oraz o chęci zwiększenia jakości przygotowywanych raportów. Jednym z częściej podawanych powodów udziału w konkursie była chęć poprawienia swoich raportów, poddania ich ocenie zewnętrznej.
Ważne tematy – obecne i nieobecne
Wśród zagadnień istotnych dla raportowania niefinansowego warto wyróżnić tematykę przestrzegania praw człowieka. Kwestia ta została uwzględniona w zaledwie 29 proc. zgłoszonych raportów. Nieco lepiej było z kwestiami zarządzania różnorodnością. Wspomniało o tym w swoich raportach 66 proc. organizacji. Jest to o tyle ważne, że firmy objęte nowymi przepisami o rozszerzonym raportowaniu pozafinansowym będą musiały informować o swojej polityce dotyczącej praw człowieka, a największe spółki giełdowe – o polityce różnorodności w swoich organach zarządczych. Te dwa tematy są chyba największymi wyzwaniami dla polskich przedsiębiorstw spośród zagadnień wymienionych w nowych przepisach.
Kolejny ważny obszar to łańcuch dostaw. O zarządzaniu nim z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju w swoich raportach napisało 72 proc. organizacji. To bardzo pozytywny wynik świadczący o tym, że zdają sobie sprawę z tego, że nie tylko ich własna działalność ma wpływ na otoczenie społeczne i środowiskowe, ale oddziałują także poprzez swoich dostawców.
Nie jest tak dobrze w innym z tematów o jakich głośno w światowej debacie o zrównoważonym rozwoju. Tylko 40 proc. raportujących odniosło się w swoich publikacjach do Celów Zrównoważonego Rozwoju służących realizacji Agendy 2030. Nie jest to duży odsetek biorąc pod uwagę, jak wygodnym narzędziem są Cele obejmujące swoim zakresem wszystkie kwestie dotyczące wyzwań przed jakimi stoją wszystkie kraje świata.
Jak dotrzeć do interesariuszy?
Ważna jest też forma przygotowania materiałów. Uwagę zwraca coraz większa „cyfryzacja” raportów i odejście od ich drukowania. W tym roku po raz pierwszy więcej firm przygotowało raporty istniejące wyłącznie online niż przesłało ich drukowane wersje. Większość wciąż przygotowana jest w klasycznej formie jednego pliku możliwego do ściągnięcia (najczęściej w formacie pdf), ale 11 firm zdecydowało się umieścić raporty wyłącznie na stronie internetowej. Zalet takiego rozwiązania jest wiele. Strona prezentująca raport Grupy Tauron jest niezwykle efektowna wizualnie, wirtualna przestrzeń daje możliwości umieszczenia ogromnej liczby informacji, co jest nie do przecenienia dla firm o tak złożonej strukturze jak PKN Orlen, która przedstawiła bardzo wysoko oceniony raport zintegrowany. Jednocześnie możliwość uatrakcyjnienia raportu poprzez np. „grywalizację” zastosowaną przez BZ WBK pozwala przeprowadzić czytelnika przez najważniejsze treści.
Forma bardziej tradycyjna poprzez ograniczone miejsce zmusza z kolei do bardzo restrykcyjnej selekcji treści, co ułatwia czytelnikom zapoznanie się z całością materiału, a nie tylko z wybranymi obszarami. Przykładem takiego raportu jest publikacja firmy Cemex Polska – zwycięzcy Konkursu. Raport przekazuje najważniejsze informacje, a całość można po prostu przeczytać.
Celem opracowania raportu jest dotarcie z nim do interesariuszy. Widać, że firmy różnie identyfikowały najważniejszych odbiorców. Ciekawym przykładem jest raport firmy Tesco, który został przygotowany na wzór sklepowej gazetki promocyjnej. Zawiera podstawowe informacje o firmie i jednocześnie pasuje do rodzaju działalności. Z kolei ANG Spółdzielnia przygotowała kilka wariantów raportu dla różnych grup odbiorców.
Jednak obojętnie w jakiej formie raport będzie prezentowany, powinien być dostępny także do pobrania, aby dało się z nim zapoznać bez stałego dostępu do internetu i na urządzeniach mobilnych. Kluczowym elementem jest również wyszukiwarka, która pozwala łatwo znaleźć potrzebne użytkownikowi treści. We wszystkich działaniach przy przygotowywaniu raportów trzeba pamiętać, że ma on przede wszystkim być użyteczny dla odbiorcy.
Wchodzące w przyszłym roku zmiany w raportowaniu pozafinansowym zobligują firmy do nowego spojrzenia na kwestie zrównoważonego rozwoju. Należy mieć nadzieję, że zwiększy to liczbę organizacji, które dostrzegą wartość w raportowaniu pozafinansowym i w przyszłym roku materiału do analizy będzie dużo więcej.
Tadeusz Joniewicz, menedżer projektów Forum Odpowiedzialnego Biznesu
