Projekt został wyróżniony w raporcie FOB-u „Odpowiedzialny biznes w Polsce 2007. Dobre praktyki”.
Nazwa organizatora:
UPC Polska
Tytuł projektu:
Akademia e-Seniora
Określenie problemu:
UPC w działaniach prospołecznych skupia się na obszarach związanych z wykluczeniem technologicznym rozumianym nie tylko jako dostęp do technologii, ale także jako umiejętności korzystania z nich. Programy edukacyjne realizowane przez UPC mają na celu wyrównywanie szans w dostępie do technologii wpisując się jednocześnie w realizację korporacyjnego hasła „Dla wszystkich. To proste.” Wychodząc z założenia, że świat nowoczesnych technologii powinien być dostępny dla wszystkich, bez względu na wiek, zainteresowania, doświadczenia UPC kieruje działania propagujące wiedzę na temat Internetu zarówno do dzieci, rodziców, jak i osób powyżej 50 roku życia.
Wprawdzie odsetek osób starszych w populacji internautów dynamicznie rośnie, jednak popularność Internetu wśród tej grupy jest ciągle niewystarczająca. Wykluczenie technologiczne wśród osób 50+ w znacznej mierze wynika z braku niezbędnych umiejętności. Dlatego, aby zlikwidować cyfrowy podział należy zadbać przede wszystkim o upowszechnienie umiejętności obsługi komputera i korzystania z Internetu oraz o zwiększenie świadomości różnych jego zastosowań i ułatwień, jakie się z nimi wiążą.
Wśród osób powyżej 55 roku życia z komputerów i Internetu korzystają przede wszystkim osoby pracujące – jak pokazują badania Diagnozy społecznej z marca 2007, z Internetu korzysta 46% takich osób, podczas gdy wśród niepracujących zaledwie nieco ponad 7%. Często, niepracujący seniorzy nigdy wcześniej nie mieli kontaktu z komputerem i nie mieli szansy nauczyć się jego obsługi w pracy. Ta grupa społeczna ma ograniczone możliwości edukacji w dziedzinie nowych technologii, dlatego UPC stworzyło program Akademia e-Seniora, który dostarcza wiedzę i umiejętności niezbędne do korzystania bez kompleksów z możliwości, jakie daje Internet.
Akademia to program edukacji internetowej dla osób 50+ mający na celu walkę z wykluczeniem technologicznym tej grupy. Nazwa programu została wybrana nieprzypadkowo. Senior to osoba mająca wiedzę, doświadczenie życiowe, często będąca autorytetem dla młodszych pokoleń. Brak umiejętności korzystania z nowych technologii nie powinien wykluczać tej grupy ze społeczeństwa. Zaś otwarcie drzwi do wirtualnego świata daje możliwość wymiany doświadczeń i sprawia, że młodsze pokolenia zaczynają inaczej postrzegać osoby powyżej 50 roku życia.
Akademia e-Seniora jest autorskim projektem UPC Polska, realizowanym we współpracy z Akademią Rozwoju Filantropii w Polsce, która jest partnerem społecznym akcji. ARFP odpowiada za stworzenie ram współpracy z placówkami, w których zlokalizowane są pracownie, w tym opracowanie i wdrożenie narzędzi ewaluacji programu.
Cele projektu:
– działania przeciw wykluczeniu technologicznemu osób 50+, edukacja osób 50+ w zakresie zdobywania umiejętności obsługi komputera i Internetu
– przełamywanie stereotypu seniorów jako osób niezainteresowanych nowymi technologiami,
– zwrócenie uwagi na problem w zdobywaniu umiejętności posługiwania się komputerem i Internetem osób 50+,
– inicjowanie spotkań osób 50+ w Pracowniach Internetowych UPC w dziesięciu miastach Polski w ramach Klubów e-Seniora, celem stałego polepszania umiejętności obsługi komputera i Internetu,
– debata społeczna na temat wykluczenia technologicznego seniorów,
– upowszechnienie wizerunku osób 50+ jako otwartych i chcących odkrywać wirtualny świat,
– zwiększenie w mediach ilości informacji na temat kwestii wykluczenia technologicznego osób 50+, , – wzmocnienie wizerunku UPC Polska jako firmy odpowiedzialnej społecznie i wychodzącej ze swym programem naprzeciw potrzebom społeczności lokalnych.
Grupa docelowa:
– osoby 50+,
– organizacje pozarządowe, społeczne i kulturalne działające lokalnie,
– media,
–instytucje: samorządy
pośrednio:
–poprzez oddziaływanie mediów na szeroko rozumiane społeczeństwo, zarówno na osoby 50+, jak ich rodziny – dzieci, wnuki.
Przeprowadzone działania:
Główną częścią programu są kursy odbywające się w 10 Pracowniach internetowych UPC, powstałych z myślą o realizacji celów Akademii e-Seniora, w Warszawie (dwie pracownie), Katowicach, Gdańsku, Kielcach, Lublinie, Szczecinie, Bydgoszczy, Wrocławiu i Opolu oraz pracowni partnerskiej w Krakowie.
Pierwsze pracownie otwarto w 2005 roku. Powstało wówczas sześć pracowni. Początkowo przeprowadzano w nich głównie kursy dla dzieci i młodzieży. Jednakże realizacja programu Akademii e-Seniora wymusiła zapewnienie odpowiedniego zaplecza. W czerwcu 2007 roku UPC Polska utworzyło kolejnych sześć Pracowni internetowych UPC we współpracy z lokalnymi ośrodkami oraz Akademią Rozwoju Filantropii w Polsce. Nowe pracownie z dostępem do szerokopasmowego Internetu UPC uroczyście otwarto w Kielcach, Szczecinie, Lublinie, Bydgoszczy, Wrocławiu i Opolu. Zostały stworzone we współpracy z lokalnymi placówkami (organizacje pozarządowe, instytucje publiczne, spółdzielnie mieszkaniowe), wyłonionymi w drodze konkursu. Miał on charakter otwarty, jego celem było wyłonienie instytucji, która w najlepszy sposób zdoła skorzystać z propozycji UPC, przede wszystkim w propagowaniu Internetu, szczególnie wśród osób, które znajdują się poza zasięgiem nowych technologii. W ramach konkursu wyłonione zostały ośrodki, z którymi UPC podpisała umowę o współpracy. Wśród partnerów znalazły się organizacje pozarządowe (Kielce, Szczecin), instytucje publiczne (Wrocław) i jednostki działające w oparciu o prawo spółdzielcze (Lublin, Opole, Bydgoszcz).
W ramach akcji – podobnie, jak w przypadku powstałych wcześniej pracowni w Warszawie, Katowicach i Gdańsku – UPC sfinansowało remont pomieszczeń, zakup sprzętu, w tym mebli i komputerów. Podjęło się także podłączenia ich do szerokopasmowego Internetu UPC. Nowe studia internetowe są urządzone w prosty, funkcjonalny sposób. Są nowoczesne, ale jednocześnie przytulne. W każdej z nich jest 10 stanowisk komputerowych. Sprzęt przekazany ośrodkom jest nowoczesny, zakupiony specjalnie na ten cel.
Pracownie powstały z myślą o mieszkańcach miast i ich rodzinach, oprócz zajęć dla seniorów odbywają się w nich różnorodne zajęcia internetowe o charakterze edukacyjnym. Służą propagowaniu Internetu. W każdej z nich jest 5 – 10 stanowisk komputerowych.
Akademia e-Seniora powstała w 2006 roku w odpowiedzi na bardzo duże zainteresowanie Internetem wśród osób starszych. Już podczas pierwszej, pilotażowej edycji, wiosną 2006 roku, ilość osób zgłaszających się na kursy internetowe była olbrzymia (na jedno miejsce zgłaszało się nawet 8-10 osób). W pierwszej edycji kursy realizowane były w sześciu Pracowniach Internetowych UPC, w pozostałych miastach wynajmowano kawiarenki internetowe, tak by dotrzeć z programem do jak największej liczby zainteresowanych osób. Od 2006 roku projekt bardzo się zmienił, stale ewoluuje. Pierwsze bezpłatne kursy trwały sześć godzin. Uczestnicy oraz instruktorzy prowadzący zajęcia otrzymali specjalnie opracowany skrypt, opisujący tematykę poszczególnych zajeć. Po zakończonym kursie uczestnicy wypełniali ankiety, dzięki którym pozyskiwano wiedzę na temat potrzeb seniorów i kierunków rozwoju kursu. Dzięki ankietom zebrano informacje na temat problemów, jakie napotykali kursanci, ich obaw i tego, jakie elementy zajęć były udane i inspirujące. Ewaluacja ankiet, analiza wyników po kolejnych edycjach Akademii e-Seniora umożliwiła pomyślny rozwój programu, takie jego przygotowanie, by jak najlepiej spełniał wymagania i odpowiadał na potrzeby grupy docelowej. Kolejna edycja, realizowana jesienią 2006 roku, została wydłużona o dwie godziny, a skrypt również udoskonalono.
Rok 2007 to etap dynamicznego rozwoju programu – wtedy powstał podręcznik Akademii e-Seniora, strona WWW programu, wydłużono czas trwania zajęć do 16 godzin, wprowadzono możliwość zorganizowania konsultacji dla uczestników kursów (4 godziny). Wprowadzono również opłatę za kurs w wysokości 28 zł (obecnie 32 zł). Zainteresowanie kursami w 2007 roku nie malało. Informacje o Akademii e-Seniora są rozpowszechniane przede wszystkich przez samych absolwentów kursów. Kolejne złaknione wiedzy grupy co roku dopytują o termin organizacji kursu.
Dodatkową wartością Akademii e-Seniora jest podręcznik, dostosowany do wieku i poziomu wiedzy uczestników zajęć. To przyjazny przewodnik, który krok po kroku pomaga zapoznać się z podstawowymi zagadnieniami z zakresu użytkowania komputera i korzystania z Internetu. Przejrzysty podział na rozdziały tematyczne, duża czcionka, bogaty materiał ilustracyjny, porady i linki rekomendowanych stron powodują, że seniorzy chętnie sięgają do niego także po zakończeniu cyklu zajęć.
Po zakończeniu kursów ich absolwenci (i nie tylko oni) spotykają się w internetowym Klubie e-Seniora w Pracowniach UPC. W ramach klubu mogą nieodpłatnie korzystać z Internetu i doskonalić umiejętności zdobyte podczas kursu.
Świeżo pozyskane umiejętności seniorzy mogą sprawdzić korzystając ze strony www.akedemiaeseniora.pl. Znajdą na niej zarówno wszelkie informacje dotyczące Akademii e-Seniora, jak i artykuły poszerzające wiedzę na temat Internetu. Na stronie umieszczone są także informacje o projekcie, partnerach, słowniczek podstawowych pojęć, linki do najciekawszych stron. Ponadto użytkownicy serwisu mogą zadać pytanie ekspertowi a odpowiedzi znajdą na stronie. We wrześniu 2007 roku UPC Polska we współpracy z ARFP zorganizowała debatę „Polscy Seniorzy – jak odnajdują się w świecie nowoczesnych technologii i możliwości komunikacyjnych XXI wieku”. Wzięli w niej udział przedstawiciele mediów i organizacji pozarządowych. Celem debaty było szersze pokazanie problemu wykluczenia technologicznego i zainicjowanie dyskusji na ten temat.
Akademia e-Seniora jest świadectwem tego, jak bardzo otwarta i pełna entuzjazmu jest grupa wiekowa osób powyżej 50-go roku życia. Prace przygotowawcze i realizacja programu pokazuje również, że wykluczenie technologiczne tej grupy społecznej to rzeczywisty problem.
Doświadczenia Akademii e-Seniora dowodzą, że w wielu przypadkach kluczowe są właśnie kompetencje korzystania, bo mimo pewnego lęku przed poznawaniem zasobów sieci, motywacje osób starszych do zdobywania umiejętności są imponujące.
Ewaluacja:
Potrzeby i problemy osób starszych pojawiają się przede wszystkim w kontekstach związanych ze zdrowiem, a stereotypowo przypisywane im role to babcia i dziadek skoncentrowani na wnukach. Tymczasem współczesny senior bardzo często jest osobą aktywną, otwartą na świat, chętnie uczącą się nowych umiejętności i korzystającą ze zdobyczy technologicznych. Z ankiet wypełnianych przez uczestników zajęć Akademii e-Seniora wynika, że 83% z nich prowadzi aktywny tryb życia (czytają prasę, chodzą do kina i teatru), a 95% chce być na bieżąco i mieć stały dostęp do informacji. Dzięki ogólnopolskiej akcji edukacyjnej, która w ramach Akademii e-Seniora UPC objęła już ponad 1500 osób, obalono dość powszechny stereotyp na temat seniorów, jako grupy społecznej niezainteresowanej nowoczesnymi narzędziami komunikacji. Tymczasem poznanie obsługi komputera i Internetu zbliża osoby 50+ do ich rodzin, w szczególności młodego pokolenia. Umożliwia kontakt z bliskimi i ze światem. Ułatwia życie – pozwala samodzielnie, łatwo i szybko dotrzeć do praktycznych informacji. Wielka satysfakcja, jaką daje seniorom eksplorowanie wirtualnego świata, zdobywanie nowych umiejętności jest źródłem zadowolenia dla autorów programu, podręcznika oraz instruktorów.
Co roku UPC organizuje, przy wsparciu ARFP, spotkanie kierowników Pracowni Internetowych UPC. Podczas dwudniowych spotkań reprezentanci pracowni rozmawiają o możliwościach rozwoju Akademii e-Seniora, korzyściach jakie daje posiadanie doskonale wyposażonej pracowni z dostępem do szerokopasmowego Internetu oraz poznają programy i fundusze, dzięki którym możliwe staje się pozyskiwanie środków na rozwój ich ośrodków. Wspólnie zastanawiamy się również nad możliwymi sposobami rozwoju programu. W wielu pracowniach realizowane są kursy dla seniorów z zakresu nauki języków obcych, zaawansowanej obsługi komputera i innych urządzeń elektronicznych.
Od 2007 roku UPC raz do roku zaprasza również na dwudniowe spotkanie do Warszawy instruktorów współpracujących przy projekcie Akademii e-Seniora. Spotkania organizowane są przy ogromnym wsparciu Akademii Rozwoju Filantropii – partnera społecznego programu. Podczas szkolenia instruktorzy biorą udział w różnych panelach tematycznych poświęconych kwestii edukacji osób 50+ oraz bezpiecznego Internetu. Poznają różnorodne programy społeczne służące edukowaniu dzieci, młodzieży, dorosłych oraz seniorów. Zaznajamiają się również z metodami, narzędziami i mechanizmami zabezpieczania komputera oraz jego użytkowników przed wirusami.
Z badań przeprowadzonych w 2007 roku podczas realizacji programu Akademii e-Seniora wyłania się bardzo ciekawy profil seniora – uczestnika kursów, odbiegający od przyjętego stereotypu: są to osoby z wyższym (41%), bądź średnim wykształceniem (36%), optymiści (82%), aktywnie spędzający czas. To osoby ciekawe świata, chłonne wiedzy, które chcą być na bieżąco i nadążać za postępem cywilizacyjnym. Wnioski te potwierdzają opinie psychologów, że osoby aktywne, optymiści są szczęśliwsze i bardziej zadowolone z życia, a czas emerytury może być czasem przeznaczonym dla siebie, dla własnego rozwoju. Większość uczestników kursów nie jest już aktywna zawodowo, większość z nich to kobiety (67 % w stosunku do 33 % mężczyzn). Dla 95% ankietowanych bardzo ważny jest dostęp do informacji, 83% czyta regularnie gazety i czasopisma. Biorąc to pod uwagę Internet wydaje się być bardzo przydatnym, nieodzownym wręcz narzędziem dostępu do wiedzy dla seniorów. Prawie połowa respondentów (45%) nie miała wcześniej żadnych doświadczeń z obsługą komputera, a zdecydowana większość (70%) nie korzystała wcześniej z Internetu. 74% wskazało, że będzie miało możliwość korzystania z komputera z Internetem, a 54% spośród tej grupy ma własny komputer, zatem większość seniorów będzie miało możliwość dalszej kontynuacji nauki nowych technologii. Sukces programu, o którym świadczą entuzjastyczne opinie absolwentów Akademii e-Seniora oraz niesłabnące zainteresowanie kursami daje inspirację do dalszego rozwoju programu. Celem Akademii na najbliższe miesiące jest wypracowanie modelu rozszerzania programu edukacji osób 50+.
Osoby kontaktowa w sprawie projektu:
Dagmara Krzesińska, tel. (91) 480 20 20, e-mail: Dagmara.Krzesinska@upc.com.pl
