Kampania na rzecz uwolnienia najdłużej przetrzymywanych jeńców wojennych świata

Tytuł projektu:
A Campaign to Win the Freedom of the World’s Longest-Held Prisoners of War (Kampania na rzecz uwolnienia najdłużej przetrzymywanych jeńców wojennych świata)

Golden World Award w konkursie IPRA za doskonałość w Public Relations w kategorii: Advocacy and Lobbying

Podmioty realizujące projekt:
Edelman w imieniu Marokańsko-Amerykańskiego Centrum Polityki (Moroccan American Center for Policy – MACP)

Określenie problemu:
Porucznik Ali El Jaouhar, który udał się na wojnę w Zachodniej Saharze, tak jak setki jego towarzyszy, żołnierzy marokańskich, został uwięziony przez partyzantów Frontu Polisario w czasie wojny trwającej w latach 1975 – 1991. Do sierpnia 2005 partyzanci Polisario więzili jeńców wojennych wbrew prawu międzynarodowemu, traktując ich jak „żyjące i oddychające polityczne karty przetargowe”.

W maju 2005 roku 408 żołnierzy wciąż pozostawało w niewoli. Przetrzymywano ich w nieludzkich warunkach, torturowano i zmuszano do niewolniczej pracy. Wielu z nich spędziło w ten sposób ponad 20 lat. W imieniu Marokańsko-Amerykańskiego Centrum Polityki oraz we współpracy z rządem Maroka, agencja Edelman opracowała kampanię wspierającą działania marokańskiego króla Mohammeda VI mającą na celu zwrócenie uwagi społeczeństwa międzynarodowego i amerykańskiego na zjawisko najdłużej przetrzymywanych jeńców wojennych świata.

Misją programu było podarowanie wolności wszystkim 408 jeńcom. Poprzez szeroko zakrojone badania, szczegółowy plan działań oraz jego staranną realizację, opracowano kampanię mającą na celu uwolnienie jeńców wojennych.

Kampania „Uwolnijmy ich teraz” była działaniem public relations i doprowadziła do uwolnienia 408 marokańskich jeńców wojennych, uznanych przez opinię międzynarodową za najdłużej przetrzymywanych jeńców wojennych świata. Mężczyźni, przetrzymywani w obozach jenieckich na pustyniach Północnej Afryki symbolizują triumf cierpliwości, wytrwałości i przyjaźni. Kampania strategiczna stworzyła środowisko międzynarodowego nacisku, który zmusił Front Polisario do uwolnienia tych mężczyzn od tortur i poczucia beznadziei.

Grupa docelowa:
Docelowym odbiorcą apelu był Front Polisario; strażnicy więźniów, do których można było dotrzeć poprzez pośredników: decydentów amerykańskich, elity medialne i opiniotwórcze oraz amerykańską publiczność.

Cele projektu:
Uświadomienie społeczeństwu amerykańskiemu istnienia jeńców wojennych oraz ukierunkowanie tej świadomości na apel, który ostatecznie przekonałby Front Polisario do zmiany stanowiska w tej sprawie i uwolnienia jeńców.
 
Badanie i prowadzone działania: Składało się z trzech podstawowych elementów:
1) Ocena profilu sprawy: Dzięki analizie relacji mediów z ponad dziesięciolecia, udało się odkryć, że pomimo wizyt, wniosków i próśb światowych organizacji pozarządowych (NGO), ciężkie położenie jeńców wojennych było w znacznej mierze ignorowane przez media i pozostawało w cieniu uwagi publicznej. Sondaż amerykańskich organizacji pozarządowych i decydentów zajmujących się prawami człowieka, przeprowadzony przez agencję Edelman, potwierdziły znikomą świadomość problemu. Głównym zadaniem było nagłośnienie sprawy jeńców wojennych w nagłośnić sprawę jeńców wojennych w środowiskach amerykańskich. W jednej z wczesnych relacji prasowych, w roku 1996, „Financial Times” cytował słowa więźnia: „Pytałem innych, czy jestem tu ludzką istotą, czy zwierzęciem. Jesteśmy Muzułmanami. Wierzymy w Boga. Modlimy się. Nie jesteśmy skałą. Żyjemy w tym piekle. Jesteśmy zapomnianymi ofiarami dramatu. Mamy przecież nasze życia. Ja straciłem swoją młodość. My wszyscy straciliśmy nasze rodziny. Za każdym razem gdy dostajemy listy, dowiadujemy się, ze ktoś umarł. Jak długo ma to trwać? Proszę, czy ktoś zwróci na nas uwagę?”.
2) Zbieranie materiału: Na podstawie wywiadów i badania online udało się przygotować podstawowe materiały źródłowe, stanowiące mocny dowód na rzecz natychmiastowego uwolnienia jeńców wojennych, mówiące o nadmiernie surowym traktowaniu jeńców, całkowitym ignorowaniu Konwencji Genewskiej o Traktowaniu Jeńców Wojennych oraz oświadczeń Amerykańskiego Departamentu Stanu, Narodów Zjednoczonych, Amnesty International, itd.
 3) Zidentyfikowanie głosu więźniów: Aby oddać prawdziwy horror nadal trwającej gehenny jeńców wojennych, przeprowadzono wywiad z sześcioma niedawno uwolnionymi jeńcami, którzy przyjęli za swój cel uwolnienie pozostałych 408 towarzyszy. Ich historia stała się „głosem kampanii”.
4) Amerykańskie echo: Ułożono również długą listę potencjalnych amerykańskich niezależnych obrońców i liderów, oceniając możliwości każdego z nich, które mogłyby przyspieszyć pozytywny finał kampanii.

Metodologia strategii:
Badanie pomogło stworzyć pięcioczęściową metodologię strategii, która współdziałała z dyplomatycznymi działaniami rządu Maroka:
1) Krystalizacja oraz wyjaśnienie misji: Staranna identyfikacja uwięzionych mężczyzn jako najdłużej przetrzymywanych jeńców wojennych świata; apelowanie do amerykańskiej i marokańskiej publiczności o przyłączenie się do Jego Królewskiej Mości Króla Mohammeda VI oraz rządu Maroka w apelu „Uwolnijmy ich teraz!”;
2) Zapewnienie udziału Amerykanów: Angażując amerykańskiego Senatora Johna McCain’a (R-AZ), byłego i najbardziej znanego jeńca wojennego, do wydania osobistego i publicznego apelu do strażników jeńców wojennych wzywającego o ich uwolnienie; przekonując największą w Stanach organizację zrzeszającą byłych amerykańskich jeńców wojennych do przyłączenia się do kampanii;
3) Mobilizacja innych potencjalnych sił poprzez zaangażowanie w sprawę tysięcy otwartych i aktywnych politycznie Amerykanów kubańskiego pochodzenia, a także biorąc pod uwagę ścisłe związki Frontu Polisario z Prezydentem Kuby Fidelem Castro;
4) Ukierunkowanie świadomości społecznej na działanie: Każdy ze zwolenników akcji miał możliwość podpisania petycji na stronie internetowej pod adresem www.FreeThemNow.org;
5) Przyciągnięcie uwagi/wywołanie zainteresowania: Umożliwienie sześciu niedawno uwolnionym jeńcom wojennym opowiedzenie ich własnych historii w celu pokazania, że ciężkie położenie pozostałych więźniów jest realne, straszne i wymaga podjęcia pilnych działań.

Realizacja strategii w porządku chronologicznym:
1) Założenie strony internetowej pod adresem www.FreeThemNow.org przed podjęciem jakichkolwiek działań medialnych (zebrano ponad 60 tys. podpisów z ponad 100 krajów świata na rzecz petycji);
2) Konferencja prasowa senatora McCain’a z byłymi jeńcami wojennymi, podczas której odczytano list do strażników jeńców wojennych z apelem „Uwolnijmy ich teraz!” (wspierane przez udział senatora w porannych programach CNN i CBS);
3) Aktywny udział największej w Stanach organizacji zrzeszającej byłych amerykańskich jeńców wojennych (prezydent organizacji powiedział na konferencji prasowej senatora McCain’a, „Przybyłem tu dzisiaj w imieniu 27 tys. byłych amerykańskich jeńców wojennych oraz członków ich rodzin, aby przyłączyć się do waszej sprawy”);
4) Dwa spotkania z zespołem redakcyjnym „The Washington Times” (zostały opublikowane trzy obszerne artykuły);
5) Wywiady z AP i Reuters (relacje prasowe w ponad 60 gazetach i na stronach internetowych);
6) Wizyta byłych jeńców wojennych w południowej Florydzie, gdzie przyjął ich Kongresman Lincoln Diaz-Balart, R-FL (dało to pozytywne relacje prasowe w prasie angielsko- i hiszpańskojęzycznej, audycje radiowe i telewizyjne oraz aktywny udział społeczeństwa kubańsko-amerykańskiego).

Ewaluacja:
Cztery miesiące po rozpoczęciu kampanii „Uwolnijmy ich teraz!” prezydent George Bush wysłał przewodniczącego senackiego komitetu ds. stosunków zagranicznych Richarda Lugar’a (R-IN) jako swego wysłannika w celu zapewnienia uwolnienia jeńców wojennych. 408 jeńców odzyskało wolność i wróciło do Maroka 17 sierpnia 2005. Najlepiej można ocenić wpływ kampanii na przykładzie stanowiska Frontu Polisario odnośnie przetrzymywanych jeńców wojennych, które zmieniało się w trakcie trwania kampanii. Na początku kampanii, w dniu 22 maja 2005 r., artykuł AP zacytował amerykańskiego rzecznika przywódcy Polisario, który powiedział, że „(…) odmowa jego ugrupowania uwolnienia więźniów jest powiązana z niedotrzymaniem obietnicy przez Maroko”. Innymi słowy, Maroko samo jest winne uwięzienia swoich żołnierzy. Przez następne 60 dni stanowisko to zostało diametralnie zmienione: w dniu 17 lipca attache Polisario w Algierii powiedział Reuters: „Przywódcy zdecydowali uwolnić bezwarunkowo pozostałych jeńców wojennych”. Ubiegłej jesieni, Senator McCain, Kongresman Diaz-Balart oraz Senator Lugar zostali odznaczeni marokańskim Orderem Ouissam Alaouite w podziękowaniu za ich wkład w kampanię, co dodatkowo przyczyniło się do zwrócenia uwagi na sprawę. Dzięki narzędziom współczesnej komunikacji, zapomniani jeńcy wojenni zostali dostrzeżeni. Wolność przyszła wkrótce potem.