7 maja 2024 roku zasilany sztuczną inteligencją Prymus napisał maturę razem z 263 tysiącami polskich uczniów. Eksperyment miał na celu ujawnienie ograniczeń obecnego systemu edukacji w dobie wzrastającej roli nowoczesnych technologii. Fundacja Zwolnieni z Teorii w kampanii „Otwarci na zmianę” postanowiła zwrócić uwagę na ten problem i zainicjować debatę publiczną o konieczności reformy systemu edukacji.
Jak technologia zmienia edukację?
Polska szkoła, która w dalszym ciągu koncentruje się na nauce pamięciowej, stoi obecnie przed wyzwaniem dostosowania się do potrzeb współczesnego świata. System edukacji coraz częściej spotyka się bowiem z krytyką za nadmierny nacisk na zapamiętywanie wiedzy kosztem rozwijania umiejętności przydatnych w codziennym życiu. W erze, gdy sztuczna inteligencja zmienia zasady gry, a dostęp do informacji jest niemal natychmiastowy, konieczne jest inwestowanie w kompetencje przyszłości, takie jak współpraca, innowacyjność, krytyczne myślenie czy empatia.
Cel kampanii
Kampania „Otwarci na zmianę” miała na celu zwrócenie uwagi na ograniczenia obecnego systemu edukacji. Kluczowym pytaniem było, czy AI może zastąpić człowieka w zadaniach wymagających teoretycznej wiedzy. Jednocześnie fundacja chciała podkreślić znaczenie rozwijania umiejętności miękkich, takich jak empatia, współpraca czy innowacyjność, które są trudniejsze do zastąpienia przez maszyny.
Fundacja Zwolnieni z Teorii postanowiła działać – odważnie zawalczyć o uwagę władz oświatowych i rozpocząć dyskusję o zmianach w szkolnictwie ze szczególnym uwzględnieniem konieczności zbilansowania teorii i praktyki. W osiągnięciu tego celu miała pomóc inicjatywa, która porusza wyobraźnię odbiorców, zdobywa uwagę mediów oraz władz oświatowych, a także zachęca do podpisywania listu otwartego w tej sprawie. U podstawy kampanii stała idea: robot zda maturę, ale to człowiek ma kompetencje przyszłości. To właśnie tak powstał Prymus – robot, który miał stać się symbolem niedoskonałości systemu edukacji.
Narodziny sukcesu napędzanego AI
7 maja 2024 roku zasilany sztuczną inteligencją Prymus napisał maturę razem z 263 tysiącami polskich uczniów. Wyposażony w wiedzę z podstawy programowej i zdolność analizy tekstów literackich zdał maturę z wynikiem 62 proc. Jego pracę zgodnie z obowiązującymi kryteriami oceniło trzech niezależnych nauczycieli, w tym dwóch egzaminatorów.
Eksperyment potwierdził, że obecny system edukacji koncentruje się na nauce pamięciowej, którą już dziś łatwo zastępuje technologia. Przyniosło to zamierzony efekt – wywołało szeroką dyskusję w mediach oraz zainteresowanie ze strony decydentów. Fundacja Zwolnieni z Teorii wykorzystała ponadto te wyniki, aby rozpocząć kampanię „Otwarci na zmianę”.
Kluczowe działania podjęte w ramach inicjatywy obejmowały:
- Uruchomienie strony internetowej otwarcinazmiane.pl,
- Publikację spotu „Zabierzmy głos i otwórzmy się na zmiany w polskiej szkole!”,
- Panel dyskusyjny na Impact’24, który zgromadził ekspertów z dziedziny edukacji i technologii,
- Działania media relations, które dotarły do milionów odbiorców poprzez publikacje w większości kluczowych ogólnopolskich mediów zarówno online, jak i w radiu oraz telewizji.
Media, opinia publiczna i sukces kampanii
Kampania przyniosła imponujące rezultaty. Od połowy maja do czerwca 2024 roku ukazało się 277 publikacji, a 85 proc. zasięgu kampanii osiągnięto dzięki obecności w radiu i telewizji. Prymus stał się nie tylko medialną gwiazdą, lecz także bodźcem do działania dla decydentów.
- Media i zasięg: Prymus był obecny w najważniejszych polskich mediach, takich jak Onet, WP, TVN24, Polsat News, a także w programach „Pytanie na Śniadanie” i „Teleexpress”. W sumie pojawiło się 277 publikacji, z czego 35 w radiu i telewizji, osiągając łączny zasięg 5,7 mln. Średnio co szósta statystyczna osoba w wieku od 15 roku życia mogła mieć kontakt z informacją o kampanii – według narzędzia zmierzpr.pl.
- Działania online: na stronie otwarcinazmiane.pl zebrano 2978 podpisów pod listem otwartym (dane na 10 marca 2025 roku), w tym od 40 od przedstawicieli nauki i biznesu. Kampanię w mediach społecznościowych wspierali też znani influencerzy i eksperci, jak chociażby Martyna Wojciechowska czy Przemek Staroń.
- Wydarzenia: Prymus był gościem specjalnym na Impact’24, gdzie stał się centralnym punktem panelu dyskusyjnego na temat edukacji przyszłości.
- Realny wpływ na decydentów: Wiceministra edukacji Katarzyna Lubnauer była gościnią Wielkiego Finału ZWZT. Podczas gali podkreśliła, że resort edukacji widzi potrzebę zmian w systemie szkolnictwa, i zapowiedziała reformę w 2026 roku, która skoncentruje się na rozwijaniu kompetencji miękkich. Fundacja Zwolnieni z Teorii została zaproszona do rozmów z MEN, aby współtworzyć nowe podstawy programowe.
Dlaczego to zadziałało?
Kampania „Otwarci na zmianę” była innowacyjna, odważna i miała wyraźny cel. Robot zdający maturę skutecznie przyciągnął uwagę, wywołując emocje i pobudzając wyobraźnię. W efekcie kampania przebiła się do mainstreamu, zdobyła uwagę mediów i decydentów w MEN. Udało się nie tylko zwrócić uwagę opinii publicznej, lecz także wprowadzić temat reformy edukacyjnej do agendy politycznej. To dowód na to, jak kreatywne podejście i dobrze przemyślana strategia mogą wywrzeć realny wpływ na społeczeństwo i decydentów. Inicjatywa udowadnia, że nawet w tak wymagającym obszarze jak edukacja można osiągnąć wymierne rezultaty.
Kampania była efektem współpracy wielu partnerów. Zleceniodawcą i inicjatorem akcji jest Fundacja Zwolnieni z Teorii, a za koncepcję kreatywną odpowiada agencja 180heartbeats + Jung v Matt. Działania po stronie fundacji koordynowali wiceprezes Marcin Bruszewski i Klaudia Krasowska, CMO. Także cała fundacyjna drużyna była zaangażowania w powstawanie projektu. Za realizację kampanii odpowiadali Adam Smereczyński, Chief Creative Officer & Partner, i Aleksander Frydrych, Creative Innovation Officer, z agencji 180heartbeats + Jung v Matt. Produkcją spotu, którego reżyserem był Maciej Dydyński, zajął się dom produkcyjny Shootme. Za komunikację PR kampanii odpowiadała agencja Monday comms.
Współpraca z agencjami obejmowała:
- Kreację technologicznego bohatera – robota Prymusa zasilonego wiedzą z polskiej podstawy programowej oraz formalnymi wytycznymi Centralnej Komisji Egzaminacyjnej dotyczącymi wypełnienia arkusza (180heartbeats + Jung v Matt).
- Opracowanie materiałów wizualnych i spotu reżyserowanego przez Macieja Dydyńskiego (180heartbeats + Jung v Matt, dom produkcyjny Shootme).
- Przygotowanie i realizację strategii komunikacji, która przyciągnęła uwagę zarówno mediów, jak i decydentów (Monday comms).
Efekty na miarę złota
Dzięki zaangażowaniu agencji 180heartbeats oraz Monday comms, a także domu produkcyjnego Shootme, projekt „Otwarci na zmianę” zdobył liczne nagrody w konkursach branżowych:
- W konkursie Klubu Twórców Reklamy w kategoriach: The Best of Technology, Filmy do 5 minut, Communication for Good, Technology in communication w podkategorii Print & publishing,
- W Innovation 2024 w kategoriach: Innowacje w komunikacji, Event & instalacja, ESG w komunikacji oraz Challenging limits,
- W PR Wings w kategorii Komunikacja z wykorzystaniem narzędzi AI,
- W 22. edycji konkursu Złote Spinacze kampania otrzymała Nagrodę specjalną „Rzeczpospolitej” oraz Złoty Spinacz w kategorii Kreatywność.
Czego możemy nauczyć się od Prymusa?
Eksperyment Fundacji Zwolnieni z Teorii to przykład tego, jak kreatywna kampania może wpłynąć na debatę publiczną i przynieść realne rezultaty. Robot zdający maturę skutecznie zadziałał na wyobraźnię odbiorców. Choć zmiany w szkolnictwie to proces na lata, dzięki odważnemu pomysłowi władze oświatowe dostrzegły konieczność zmian i zaprosiły Fundację do współtworzenia przyszłości polskiej edukacji. Prymus pokazał, że technologia to tak naprawdę tylko narzędzie, a przyszłość edukacji zależy od tego, jak będziemy kształtować młodych ludzi w duchu innowacyjności i empatii.
Fundacja nie zamierza na tym poprzestać. Kolejne kroki to kontynuacja rozmów z władzami oświatowymi oraz dalsze działania promujące kompetencje przyszłości. Robot zdał maturę, ale prawdziwą lekcję musi odrobić polski system edukacji.
