Jak walczyć z hejtem i dezinformacją w erze AI? Konferencja Media Info 2024 za nami

„Dezinformacja i hejt w erze sztucznej inteligencji. Cyfrowa pandemia XXI wieku” – pod takim hasłem 22 i 23 lutego 2024 roku w Rzeszowie odbyła się druga edycja konferencji Media Info. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Fundację Oksymoron we współpracy z Urzędem Miasta Rzeszowa. Patronat honorowy nad wydarzeniem objął m.in. Minister Cyfryzacji.

Start dwudniowego wydarzenia poprzedziła konferencja prasowa, podczas której ogłoszono powołanie Krajowego Centrum Wsparcia Ofiar Dezinformacji i Hejtu. Powstało ono z inicjatywy Fundacji Oksymoron – Instytutu Badań Społecznych i Mediów oraz jej hubu zajmującgo się fact-checkingiem, we współpracy z radą programową fundacji oraz partnerami instytucjonalnymi, fundacjami i stowarzyszeniami (w tym gronie są m.in. Instytut Monitorowania Mediów, PRoto.pl).

Nowo utworzona instytucja ma za zadanie zapewnić wsparcie ofiarom dezinformacji, mowy nienawiści i hejtu. „Skupiamy się na pięciu obszarach: wsparcie psychologiczne, wykrywanie cyfrowych źródeł dezinformacji i hejtu, prowadzenie badań, w jakim kierunki zmierzają te działania, profilaktyka i szkolenia, a także analiza liczby osób, które zmagały się z hejtem” – podkreślił podczas konferencji prasowej Marek Poręba, przewodniczący rady fundacji.

Co więcej, poszkodowani mają otrzymać też wsparcie prawne, a centrum zamierza dostarczać dane instytucjom państwowym pracujących nad poprawą regulacji w tej dziedzinie. Jednostka powstała w Rzeszowie, jednak jej działalność będzie mieć zasięg ogólnopolski.

Centrum będzie również prowadzić działania informacyjne i edukacyjne, mające na celu walkę z dezinformacją i mową nienawiści.

22 lutego, podczas pierwszego dnia konferencji, przedstawiciele nauki, mediów, eksperci w obszarze badań, a także psychologowie i dziennikarze dyskutowali na temat skutków rozprzestrzeniania się dezinformacji i hejtu w kontekście szybkiego rozwoju sztucznej inteligencji. Podczas trzech paneli dyskusyjnych omawiane były m.in. mechanizmy wpływające na jakość informacji w przestrzeni publicznej oraz ich wpływ na budowanie świadomości społecznej, narzędzia służące wykrywaniu i zwalczaniu nieprawdziwych informacji i mowy nienawiści, a także – psychologiczne aspekty hejtu i jego wpływ na społeczeństwo, szczególnie dzieci i młodzież.

Eksperci zwracali uwagę, jak dużym wyzwaniem i zagrożeniem jest dezinformacja i mowa nienawiści w dobie szybkiego postępu technologii, w tym sztucznej inteligencji. Narzędzia te umożliwiają jeszcze szybsze niż wcześniej wytwarzanie fałszywych czy nienawistnych treści i rozprzestrzenianie ich w przestrzeni internetowej. Coraz doskonalsza technologia pozwala m.in. podszywać się pod inne osoby za pomocą generowania wideo (deepfake) czy naśladowania głosu konkretnej osoby.

Niebagatelną rolę w walce z dezinformacją odgrywają media – wybrzmiało podczas pierwszego z paneli. W świecie niezmiernie szybko rozprzestrzeniającej się informacji oraz walki o uwagę odbiorców jest to szczególne wyzwanie. Media muszą jednak mu sprostać, by zachować wiarygodność – kluczowe jest zatem weryfikowanie informacji i podawanie tylko tych sprawdzonych, a nie pośpiech. Ważną funkcję pełnią w tym procesie także osoby odpowiedzialne za komunikację zewnętrzną organów państwowych, firm czy instytucji, np. rzecznicy prasowi. Ich zadaniem jest podawanie zgodnych z prawdą, jasnych informacji. Kluczowe, by byli dostępni dla mediów i udzielali odpowiedzi na pytania dziennikarzy, by nie dawać przestrzeni do spekulacji.

Ogromne znaczenie ma także edukacja na temat przemocy oraz sposobów skutecznej walki z dezinformacją i mową nienawiści. Uświadamianie społeczeństwa w tym zakresie powinno zacząć się już na etapie wczesnoszkolnym – przyznali zgodnie eksperci. Obecnie bowiem to dzieci i młodzież są grupą spędzającą najwięcej czasu online, narażoną na różnego rodzaju nadużycia w wirtualnym świecie, zarówno ze strony obcych osób, jak i rówieśników.

Co więcej, eksperci wskazali, że sztuczna inteligencja stanowi nie tylko zagrożenie, może być także pomocna w wykrywaniu nieprawdziwych informacji oraz treści mających negatywny, nienawistny wydźwięk. Taką funkcję mogą pełnić m.in. narzędzia do monitoringu i analizy mediów.

Paneliści podzielili się także poradami dotyczącymi wykrywania i rozpoznawania fałszywych informacji. Zwrócili uwagę m.in. na konieczność weryfikowania źródeł i korzystanie z tych zaufanych i opiniotwórczych.  Podkreślali także potrzebę sprawdzania profili społecznościowych publikujących różnego rodzaju informacje oraz zgłaszanie ich poszczególnym platformom w przypadku wykrycia, że są to nieprawdziwe konta – a świadczyć mogą o tym m.in. niedawna data utworzenia konta, brak aktywności na profilu, fałszywe konta w gronie znajomych.

W dyskusjach, prowadzonych przez Joannę Racewicz, wzięli udział: dr hab. Anna Siewierska (politolożka, Uniwersytet Rzeszowski), Maja Herman (psychiatrka, prezeska Polskiego Towarzystwa Mediów Medycznych, Maja Staśko (influencerka), Małgorzata Baran (redaktorka naczelna PRoto), Monika Ezman (członkini zarządu, dyrektorka centrum zarządzania jakością i działu analiz w Instytucie Monitorowania Mediów), Marek Poręba (przewodniczący rady Fundacji Oksymoron), Konrad Fijołek (prezydent Rzeszowa), Radosław Gruca (dziennikarz śledczy, Radio ZET), dr Łukasz Lewkowicz (Instytut Europy Środkowej), Wojciech Dudziński (audytor śledczy), Kamil Smogorzewski (dyrektor ds. komunikacji IBRiS), Daniel Stenzel (rzecznik prasowy, UM Gdańsk), Tomasz Terlikowski (publicysta).

Pierwszego dnia odbyła się również uroczysta gala, podczas której wręczono nagrody Oksymoron Roku – statuetkę przyznawaną za publiczną wypowiedź, akcję, projekt lub publikację w dziedzinie mediów, polityki, reklamy, zwracającą uwagę na niedostrzeganą dotąd kwestię, mającą przełomowe znaczenie bądź obalającą mit, tabu. Główne nagrody otrzymali Aleksandra Dulkiewicz, prezydentka Gdańska, za akcję „Nie śpij, bo Cię przegłosują”, oraz Tomasz Piątek za swoją wieloletnią pracę i książkę „Kaczyński i jego pajęczyna”. Wyróżnienie otrzymało również m.in. Polskie Stowarzyszenie Public Relations w 30. roku działalności za walkę z określeniem „czarny PR”.

Drugiego dnia odbyły się szkolenia dotyczące rozpoznawania dezinformacji oraz skutecznych strategii obrony przed nią.

Konferencja Media Info 2024 była okazją do zwrócenia uwagi na szczególnie palące problemy i wyzwania w zakresie dezinformacji i hejtu, coraz mocniej widoczne w dobie aktualnego rozwoju technologicznego, a także platformą do wymiany wiedzy i doświadczeń oraz impulsem do dalszych działań mających na celu walkę z tymi niebezpiecznymi zjawiskami. (mb)

PRoto.pl było patronem medialnym wydarzenia.